სახალისო გეოგრაფია

1985 წლის 14 ივნისს ხელი მოეწერა შენგენის შეთანხმებას, რომლის მიხედვითაც ბელგია, გერმანია, საფრანგეთი, ლუქსემბურგი და ნიდერლანდები შეთანხმდნენ, თანდათანობით გაეუქმებინათ საერთო სასაზღვრო კონტროლი და შემოეღოთ გადაადგილების თავისუფლება ხელმომწერი წევრი სახელმწიფოების, სხვა წევრი სახელმწიფოების ან მესამე სახელმწიფოების მოქალაქეებისათვის.

მსოფლიოში ყველაზე დიდ უვიზო ზონას, რომელიც ევროკავშირის მოქალაქეებს საშუალებას აძლევს იცხოვრონ, ისწავლონ, იმუშაონ და პენსიაზე გავიდნენ ევროკავშირის ნებისმიერ წერტილში.

საზღვრებისგან თავისუფალი შენგენის ზონა უზრუნველყოფს თავისუფალ გადაადგილებას ევროკავშირის 400 მილიონზე მეტ მოქალაქისთვის, ისევე როგორც ევროკავშირის არაწევრი მოქალაქეებისთვის, რომლებიც ცხოვრობენ ევროკავშირში ან სტუმრობენ ევროკავშირს ტურისტული, სასწავლო ან ბიზნეს მიზნებისთვის (ნებისმიერი, ვინც ლეგალურად იმყოფება ევროკავშირში).

 შენგენის ზონა, ასევე, გადამწყვეტ როლს თამაშობს შიდა ბაზრის ფუნქციონირებისთვის, ქვეყნებსა და რეგიონებს შორის ერთიანობის ხელშეწყობისა და უთანასწორობების აღმოსაფხვრელად.

დღეისათვის შენგენის ზონა ფარავს 4 მილიონ კვადრატულ კილომეტრს და აერთიანებს 27 ქვეყანას, მათ შორის:

ევროკავშირის წევრ 23 ქვეყანას (ვსტრიას, ბელგიას, ჩეხეთის რესპუბლიკას, დანიას, ესტონეთს, ფინეთს, საფრანგეთს, გერმანიას, საბერძნეთს, უნგრეთს, იტალიას, ლატვიას, ლიეტუვას, ლუქსემბურგს, მალტას, ნიდერლანდებს, პოლონეთს, პორტუგალიას, სლოვაკეთს, სლოვენიას, ესპანეთს, შვედეთსა და ხორვატიას) და ევროკავშირის 4 არაწევრ ევროპულ ქვეყანას (შვეიცარიას, ნორვეგიას, ისლანდიასა და ლიხტენშტაინს).

2017 წლის 28 მარტიდან, საქართველოს მოქალაქეებს, რომლებიც ფლობენ ბიომეტრიულ პასპორტს, შეუძლიათ ვიზის გარეშე ევროკავშირის/შენგენის წევრ ქვეყნებში მოგზაურობა მოკლევადიანი ვიზიტით, რაც გულისხმობს 90 დღეს ნებისმიერი 180 დღის განმავლობაში.

ევროკავშირის დროშა, რომელიც წარმოდგენილია ცისფერ ფონზე თორმეტი ხუთქიმიანი ვარსკვლავით, არსენ ჰეიტცის პროექტის მიხედვით შეიქმნა და  მოგვიანებით, 1985 წელს ევროპის კავშირში შემავალი ქვეყნების საერთო დროშა გახდა.

ევროპის საბჭოს მიერ გამოცხადებულ კონკურსში დროშის ასზე მეტი დიზაინი იყო წარმოდგენილი. ჰაიტცი მეოცე წარსდგა. ეს ფრანგი კარიკატურისტი, რომელიც სატარსბურგში ცხოვრობდა და  იმ დროისათვის ევროპის საბჭოს ფოსტის თანამშრომელი იყო.

ევროპული დროშა წარმოადგენს, როგორც ევროკავშირის, ასევე ევროპის იდენტობისა და ერთიანობის სიმბოლოს. დროშაზე ლურჯ ფონზე წრიულად განლაგებულია 12 ოქროსფერი ვარსკვლავის ერთობლიობა, რაც ნიშნავს ერთიანობას, სოლიდარობას და ჰარმონიას ევროპის ხალხებს შორის.

შეიძლება ზოგიერთმა ადამიანმა ამ სიმბოლური რიცხვში  „12“ ამავე კავშირის წევრი სახელმწიფოების რაოდენობა დაინახოს, თუმცა ეს თეზისი არ შეესაბამება სინამდვილეს და, მიუხედავად იმისა, რომ წრე ერთიანობის სიმბოლოა, დროშაზე ვარსკვლავების რაოდენობას არავითარი კავშირი არ აქვს გაერთიანების წევრი ქვეყნების რიცხვთან.  დროშის მიღების დროს, საბჭოს უკვე 14 სახელმწიფო ჰყავდა. უფრო გონივრული ჩანს დროშის სიმბოლიზმის მიმაგრება ევროპის ერებს შორის სოლიდარობისა და ჰარმონიის იდეასთან, რაც, როგორც ჩანს, პირდაპირი შედეგია ევროკავშირის დევიზისა, რომელიც ლათინურად ასე ჟღერს: „In Varietate Concordia“, რაც ნიშნავს – “ერთიანობა მრავალფეროვნებაში”.

1983 წელს ევროპის საბჭოს დროშა ევროპული გაერთიანებისათვის მისაღებ სიმბოლოდ მიიჩნეოდა. ასე რომ, 1985 წლის ივნისში, მილანში, სახელმწიფოთა და მთავრობათა მეთაურების შეხვედრაზე შეთანხმდნენ, რომ ეს დროშა ასევე იქნებოდა ევროპის დროშა, როგორც სახელმწიფოთა თანამეგობრობის სიმბოლო.

ევროკავშირის დროშა პირველად 37 წლის წინ, 1986 წლის 29 მაისს, აღიმართა ქ. ბრიუსელში, ევროკომისიის ბერლეიმონის შენობის წინ. დღეს ევროკავშირის დროშა აღმართულია მთელი ევროპის მასშტაბით სხვადასხვა მონუმენტსა და შენობაზე, მათ შორის პარლამენტებსა და სხვა ოფიციალური ინსტიტუციების შენობებზე. მოგვიანებით, 1986 წლის 29 მაისს, იგი საზეიმოდ ჩამოკიდეს ევროკომისიის შტაბ-ბინის წინ, ბრიუსელში. რა თქმა უნდა, ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის ჰანგების ფონზე – „სიხარულის ოდა“.. – ეს მელოდია ევროკავშირის ოფიციალური ჰიმნია.

ამერიკის რუკა

ამერიკის პირველი რუკა 1500 წელს ხუან დე ლა კოსამ შეადგინა, რომელიც ქრსტეფორე კოლუბის ექსპედიციის მონაწილე იყო.  პერგამენტზე   დახაზული და მდიდრულად გაფორმებული ხუან დე ლა კოსას რუკა ესპანეთის დედოფალ იზაბელასთვის  საჩუქარად იყო განკუთვნილი. ამ რუკაზე   ამერიკის მხოლოდ აღმოსავლეთი სანაპიროა გამოსახული, რადგან  ანდების მთებამდე პირველაღმომჩნებმა ვერ მიაღწიეს.

შვიდი წლის შემდეგ გერმანელმა კარტოგრაფმა მარტინ ვალდზემიულერმა შექმნა მსოფლიოს რუკა, რომელზეც  კოლუმბის მიერ აღმოჩენილ  კონტინენტს პირველად  ეწოდა ამერიკა.  რუკა ხის  12  დაფაზე იყო დაბეჭდილი.

 საინტერესოა, რომ ამერიკა და აზია ვალდზემიულერმა ერთმანეთისგან  დიდი ოკეანით გამოყო, თუმცა წყნარი ოკეანის შესახებ მაშინ ჯერ კიდევ არაფერი იყო ცნობილი.

2003 წელს აშშ-ს კონგრესის ბიბლიოთეკამ  10 მლნ დოლარად იყოდა  ამ რუკის  ჩვენამდე მოღწეული ერთადერთი ეგზემპლარი.

პირი-რეისის ამოუცნობი  რუკა

ერთ-ერთი პირველი რუკა, რომელზედაც სამხრეთ ამერიკა და ანტარქტიდა იყო  გამოსახული  თურქ ზღვაოსნს, ადმირალ პირი-რეისის ეკუთვნოდა და გაზელის ტყავზე იყო დახაზული. იგი 1513 წლით თარიღდება, მაგრამ  მასზე უკვე აღნიშნულია ის ადგილები, რომლებიც ჯერ კიდევ არ იყო ცნობილი.

პირი რეისის რუკაზე აღნიშნულია ევროპისა და ჩრდილოეთ აფრიკის დასავლეთი სანაპიროები და ატლანტის ოკეანის კუძულები. სამხრეთი ამერიკა მონიშნულია საკმაოდ ზუტად, უფრო მეტიც,  ამ კონტინენტზე ანდების მთებიც კია გამოსახული, რომელიც იმ  დროისათვის ჯერ კიდევ არ იყო აღმოჩენილი.   გარდა ამისა, პირი რეისის რუკაზე ასევე დატანილია ანტარქტიდაც, რომელიც მხოლოდ 1820 წელს იქნა აღმოჩენილი. მაგარმ ეს არცაა გასაკვირი:  ძველი დროის  ბევრი  კარტოგრაფი ვარაუდობდა ე.წ. ”სამხრეთი მიწების” არსებობას. თუმცა რუკაზე არაა აღნიშნული დრეიკის სრუტე, რომელიც ანტარქტიდას სამხრეთ ამერიკიდგან გამოყოფს. რუკის წარწერები კი გვამცნობენ, რომ ანტარქტიდის კლიმატი თბილია და იქ   დიდი გველები ბინადრობენ.

მე-20 საუკუნეში,  როცა ეს  რუკა   აღმოაჩინეს, ბევრმა ეჭვი შეიტანა მის ნამდვილობაში, რამეთუ  ასეთი სიზუსტის მიღწევა მხოლოდ აეროფოტოების, ქრონომეტრისა და სფერული ტრიგონომეტრიის  საშუალებითაა შესაძლებელი. ეს ყველაფერი კი მე-16 საუკუნეში  არ არსებობდა. დღემდე  არასაკმარისია მტკიცებულებები, რომელიც დაამტკიცებს ამ რუკის ნამდვილობას ან ფალსიფიკაციას.  თავად პირი რეისი წერდა, რომ მან რუკის შექმნისას ძველი რუკები გამოიყენა, მათ შორის  ალექსანდრიის ბიბლიოთეკის მასალები და ქრ. კოლუმბის  ” საიდუმლო რუკა”. 

მერკატორის არქტიკა.

ძველი საბერძნეთში არსებობდა ლეგენდა ჩრდილოეთით  მდებარე  კონტინენტის  ჰიპერბორიის  შესახებ, სადაც ბედნიერი ადამიანები  ცხოვრობდნენ,  სადაც   მუდამ მხიარულება სუფევდა და  არ იყო სიკვდილი.

” აქ მზე ნახევარი წლის განმავლობაში ანათებს…  მნათობი მხოლოდ ერთხელ – ზაფხულის ნაბუნიობის დღეს ამოდის და მხოლოდ ერთხელ  – ზამთრის ნაბუნიობის დღეს ჩადის. ეს ქვეყანა სულ მზითაა განათებული და გამთბარი, ამიტომაც აქ ძალიან კარგი კლიმატია,  ქარები კი საერთოდ არ ქრის…   ” – წერდა პლინიუს უფროსი ჰიპერბორიის შესახებ.   

ითვლებოდა , რომ ჰიპერბორიის ცენტრში  ზღვა მდებარეობდა, საიდანაც გამოედინებოდა და  ოკეანეში  ჩაედინებოდა ოთხი დიდი მდინარე. სწორედ ასე გამოსახა  არქტიკა ფლამანდიელმა კარტოგრაფმა გერჰარდ მერკატორმა. ეს რუკა 1595 წელს, მისი სიკვდილიდან  ერთი წლის შემდეგ გამოვდა. მერკატორმა  არქტიკის გარშემო, რომელიც  ჩრდილოეთ პოლუსზე მდებარეობდა,  საკმაოდ ზუსტად გამოსახა გრენლანდია, ისლანდია, სკანდინავია, ამერიკისა და ევრაზიის ჩრდილოეთი ნაწილები. 

ბევრი მეცნიერი თვლის, რომ ძველად  ჩრდილოეთ პოლუსზე  შესაძლებელია ნამდვილად  არსებობდა კონტინენტი, თუმცა სავარაუდოდ  ის მერკატორამდე დიდი ხნით ადრე  – მინიმუმ 5 ათასი წლის წინ, იქნა დატბორილი.

არის პაციფიკი!

მარის პაციფიკი  (Maris Pacifici) —წყნარი ოკეანის პირველი ნაბეჭდი რუკაა, რომლის  ავტორია  აბრაჰამ ორტელიუსი და  1589 წელს გამოიცა. რუკა ფრანს ჰოგენბეგის მიერ შედგენილ  ამერიკის რუკასა და ვაზ დურადოს  1568 წლის იაპონიის აღწერას  ეფუძნება.

წყნარი ოკეანე  რუკაზე ჩრდილოეთ-დასავლეთიდან სამხრეთ აღმოსავლეთისაკენაა გადაჭიმული  და სამხრეთიდან  ფართო სამხრეთის მიწის  ტერიტორიითაა შემოსაზღვრული, რომელიც თითქმის ამერიკის  სამხრეთ დაბოლოებას ებჯინება.

ავსტრალიისა და ანტარქტიდის აღმოჩენა

საინტერესოა, რომ ჯერ კიდევ ავსტრალიის აღმოჩენამდე, ამ  კონტინენტს რუკებზე უკვე გამოსახავდნენ. ანტიკური დროის  გეოგრაფები აღიარებდნენ, რომ სამხრეთ ნახევარსფეროს მნიშვნელოვანი ნაწილი  ხმელეთს უკავია. არც თუ ისე იშვიათად, მას როგორც ” სამხრეთის მიწას”,  ლათინურად  Terra Australis ,  ისე  მოიხსნიებდნენ. სწორედ ამ ჰიპოთეზის წყალობით აღმოაჩინეს ევროპელებმა ავსტრალია.  ოკეანეთი პირველად  მე-16 საუკუნის მეორე ნახევარში იქნა გამოკვლეული  პორტუგალიელებისა და ესპანალების მიერ, ხოლო   პირველად ავსტრალიის მიწას 1605 წელს  ჰოლანდიელებმა დაადგეს ფეხი.

 ძველ რუკებზე ანტარქტიდას, ავსტრალიის მსგავსად, სამხრეთის მიწად  მოიხსენიებდნენ.  ზოგჯერ ის სამხრეთ ამერიკასთან იყო გაერთიენებული, როგორც ეს პირი რეისი რუკაზეა.  ავსტრალიის აღმოჩენის მერე ჰიპოთეტური ხმელეთი რუკებიდან გაქრა.  ასე მაგალითად, ჯეიმ კუკის მიერ 1776 წელს  შედგენილ  სამხრეთ ნახევარსფეროს რუკაზე, ანტარქტიდის მაგივრად გაუვალი ყინულებია აღნიშნული. ამასთან, კუკი არ უარყოფდა, რომ  ამ ადგილას მიწა არსებობდა:  ” მე არ დავიწყებ იმის უარყოფას, რომ პოლუსთან ახლოს შესაძლებელია არსებობდეს კონტინენტი ან  მნიშვნელოვანი ფართობის ხმელეთი. პირიქით, მე დარწმუნჯებული ვარ, რომ ასეთი მიწა ნამდვილად არის და ჩვენ მხოლოდ მისი ნაწილის დანახვა შეგვიძლია. ”

ანტარქტიდა 1820 წელს აღმოაჩინეს რუსმა ზღვაოსნებმა ფადეი ბელიჰაუზენმა და მიხაილ ლაზარევმა. ხოლო ამ კონტინენტზე პირველად  ამერიკული გემის ” სესილიას” ეკიპაჟის წევრებმა დაადგეს ფეხი 1821 წელს. 

აქ  ბინადრობენ   ლომები

შუა საუკუნეებში ადამიანებმა უკვე დანამდვილებით იცოდნენ, რომ დედამიწა მრგვალია.  ამასთან, შუა საუკუნეების რუკები  ანუ  mappa mundi  ძალიან სქემატურ  ნახაზებს წარმოადგენდნენ, რადგან  ისინი იქმნებოდა არა პრაქტიკული გამოყენების მიზნით, არმედ როგორც  მხოლოდ თვალსაჩინოება  და ილუსტრაცია  სამყაროს შექმნის   შესახებ.  ასე მაგალითად, აზოვის ზღვა შეიძლებოდა რომ მინოტავრის ლაბირინთის ან ედემის ბაღის მეზობლად აღმოჩენილიყო. აფრიკაში   მანტოჰორის ურჩხულები  ბინადრობდნენ, ხოლო ზღვებში –   ქალთევზები დაცურავდნენ, როგორც ეს ამ ჰერეფორდულ რუკაზეა ნაჩვენები.

შუა საუკუნეების  ბევრი რუკა- სქემა    T  და  O ასოს პრინციპითაა შედგენილი. O ასო აღნიშნავს მსოფლიოს ოკეანეს, რომელიც ოიკუმენას ანუ დედამიწის დასახლებულ ტერიტორიებს ესაზღვრება. ასეთი წარმოდგენა   ძველი ბერძნებისგან მოდიოდა.   წრის შიგნით დედამიწა სამ ნაწილად  – ევროპად, აზიად და აფრიკად იყოფა. ხმელათაშუა და  ეგეოსის ზღვები,  ასევე მდინარეები ნილოსი, ევფრატი და ტიგროსი   კი  T   ასოს ქმნიან, რომელიც  ქვეყნის ნაწილებს ერთნეთისგან  გამოჰყოფს.   ასეთი რუკის ცენტრში ყოველთვის  მდებარეობდა იერუსალიმი, როგორც  ”დედამიწის ჭიპი”. გამოუკვლეველ  ტერიტორიებს    terra ingognita   (უცნობი მიწები)   ან hic sunt leones (”აქ  ბინადრობენ   ლომები”) აწერდნენ.

ანჯელინო დულჩერი ს პორტულანი   

მალიორკელი კარტოგრაფის ანჯელინო დულჩერის მიერ 1339 წელს  შედგენილ   პორტულანოზე ამოსაკითხი წესი და ლეგენდა ლათინურად წერია და ისეთი დეტალებს შეიცავს, რომლებიც როგორც წესი არ გვხვდება სხვა, მაგალითად, გენუურ ან ვენეციურ  პორტულანებზე.

პორტულანზე ასახულია ჩრდილოეთი  ევროპა და ჩრდილოეთი აფრიკა, ანუ ხმელთაშუუა ზღვის ირგვლივ ტერიტორიებს. პორტულანი, გარდა იმდროინდელი სავაჭრო მარშრუტებისა, ასევე მნიშვნელოვან ინფორმაციას გვაწვდის რეგიონში მდებარე სახელმწიფოებზე, მათ პროვინციებზე და ქალაქებზე. პორტულანი ასევე საინტერესო ცნობებს გვაწვდის საქართველოზე. თბილისის თავზე აღმართულია  ხუთჯვრიანი დროშა კი სამეფოს აღმნიშვნელი უნდა იყოს.

ფრანჩესკო და დომენიკო პიციგანების პორტულანი

ვენეციელიკარტოგრაფი ძმები  ფრანჩესკო და დომენიკო პიციგანები უპირატესად ცნობილი არიან 1367 წლით დათარიღებული პორტულანით, რომელიც ამჟამად პარმის პალატინის ბიბლიოთეკაში  ინახება.  ზომით 138X92 სმ, ის თავისი დროის ერთ-ერთი უდიდესი პორტულანია. ამ პორტულანმა ქართული სამეცნიერო წრეების ყურადღება 90-იან წლებიდან მიიპყრო, როდესაც ქართველი ისტორიკოსები ქართული ეროვნული დროშის საკითხით დაინტერესედნენ. აქაც, ანჯელინო დულჩერის  პორტულანის მსგავსად, აქაც თბილისის თავზე (რუკაზე Tifilis) ხუთჯვრიანი დროშაა აღმართული.

პიციგანების 1367 წლის პორტულანი იმითაც აღსანიშნავია, რომ იმდრონდელი რუკების გეოგრაფიულ საზღვრებს ცდება.

მოგზაურობა  ადამიანთა ერთ-ერთ მნიშვნელოვან, და შეიძლება ითქვას, უსაყვარლეს საქმიანობას წარმოადგენდა  და ახლაც წარმოადგენს.  ახალი ტერიტორიების, ქვეყნების   მონახულება- გაცნობით მიღებული შთაბეჭდილებები, ამავე დროს, ცოდნის გაღრმავების საუკეთესო საშუალებაცაა.

დღეს, როცა ჩვენ საშუალება გვაქვს  ვნახოთ კოსმოსიდან გადაღებული დედამიწის ფოტოები  და  ჩვენი პლანეტაც თითქმის მთლიანად შესწავლილია, კიდევ უფრო საინტერესოა ძველი რუკები, რომლებზეც დედამიწა სხვადსხვაგავრადაა გამოსახული. განვიხილოთ რა,დენიმე მათგანი.

ბაბილონური რუკა მესოპოტამიაში აღმოჩენილი,  ჯერ კიდევ ჩვენს ერამდე  მე-8-7  საუკუნეებში შექმნილი და   ჩვენამდე  მოღწეული, თიხის ფირფიტა  მსოფლიოში ერთ-ერთ უძველეს რუკად ითვლება.  ეს ბაბილონური რუკა-სქემა  იმდრონდელ მსოფლიოს ასახავს.  ამ რუკაზე დედამიწა ზღვებითა და ოკეანეებითაა გარშემორტყმული, რომელსაც” მლაშე წყალს” უწოდებდნენ.  რუკაზე ზღვების  გადაღმა სამკუთხედებია აღნიშნული,  რომლებიც სავარაუდოდ შორეული მიწების მთებს უნდა აღნიშნავდეს.  

ბაბილონურ რუკაზე აღნიშნულია  სახელმწიფოები: ურარტუ  (არარატი, თანამედროვე სომხეთი), ასირია (თანამედროვე ერაყი), ელამი (თანამედროვე ირანი) და თავად ბაბილონი. ამ ქვეყნებს შუა გაედინება მდინარე ევფრატი.

ერტოსთენეს კუნძული

ძველმა ბერძნებმა უკვე იცოდნენ, რომ დედამიწას სფეროს ფორმა აქვს და  ამის დამამტკიცებელი არგუმენტებიც ჰქონდათ: პითაგორამ განაცხადა, რომ ” ბუნებაში ყველაფერი ჰარმონიულია, ხოლო ყველაზე სრულყოფილი ფორმა  სფეროა. მაშასადამე დედამიწა მრგვალია.”

პირველი რუკა, რომელიც დედამიწის სფეროსებული ფორმის გათვალისწინებით შეიქმნა, ერატოსთენეს ეკუთვნის, რომელიც ჩვენს ერამდე მე-3 საუკუნეში ცხოვრობდა ქალაქ კირენაში.  ითვლება, რომ სწორედ ამ მეცნიერმა, რომელიც ალექსანდრიის ბიბლიოთეკას ხელმძღვანელობდა,  დაამკვიდრა ტერმინი ” გეოგრაფია”. გარდა ამისა  მან პირველმა   დახაზა მსოფლიოს რუკა  მერიდიანებისა და პარალელების  გამოყენებით, რომლებსაც თავად ” ერთმანეთის  გვერდით გამავალ  ხაზებსა” და ”შუადღემდე  ხაზებს ” უწოდებდა. 

ერატოსთენეს მსოფლიო – ერთი კუნძულია, რომელსაც  ზემოდან  ჩრდილოეთის ოკეანე, ხოლო ქვემოდან  – ატლანტის ოკეანე ესაზღვრება. კუნძული ევროპად, ლიბიად, არაბეთად, არიანად, ინდოეთად და სკიფიად იყოფა.  ინდოეთის სამხრეთით   კიდევ ერთი კუნძული – ტაბროპანი, სავარაუდოდ თანამედროვე  შრი-ლანკა (ცეილონი) მდებარეობს. ამასთან, ერატოსთენე არ უარყოფდა, რომ რომ სხვა ნახევარსფეროში შესაძლებელი იყო ”ანტიპოდების” არსებობა. თუმცა მათამდე მიღწევა შეუძლებელი  იყო, რადგან როგორც ძველი ბერძნები თვლიდნენ ეკვატორთან ისე ცხელოდა, რომ ყველა ცოცხალი ორგანიზმი იწვოდა, ხოლო ზღვა   კი დუღდა  და პირიქით – პოლუსებთან ისე ციოდა, რომ ვერც ერთი ადამიანი ვერ

გადარჩებოდა.

პტოლემეს რუკა

მრავალი საუკუნის განმავლობაში   ძველი ბერძენი მეცნიერის პტოლემეს  მიერ ჩვენს ერამდე 150 წლით ადრე  შექმნილი მსოფლიოს  რუკა ყველაზე მნიშვნელოვანად ითვლებოდა.  ეს რუკა თან ერთვოდა რვა ტომიან ტრაქტატს ” გეოგრაფიის სახელმძღვანელო”.  პტოლემეს რუკამ ჩვენამდე  ორიგინალის სახით ვერა, მაგრამ  სხვადსხვა  ვარინატით მოაღწია.

პტოლემეს რუკაზე აზიას უზარმაზარი ტერიტორია უჭირავს და  ჩრდილოეთ პოლუსიდან  თითქმის ეკვატორამდეა გადაჭიმული, რის გამოც  წყნარი ოკეანის ფართობი მნიშვნელოვნადაა შემცირებული.  ინდოეთის მოხაზულობა მკვეთრად დამახინჯებულია. აფრიკა თანდათან გადადის  terra incognita -ში , რომელსაც მთელი სამხრეთი პოლუსი უკავია. სკიფიიდან ჩრდილოეთით მითიური ქვეყანა ჰიპერბორეა მდებარეობს, ხოლო  ამერიკისა და ავსტრალიის შესახებ კი არაფერია ცნობილი.

მართალია,  დედამიწის გარშემოწერილობა ზუსტად  ჯერ კიდევ ერატოსთენემ  გამოთვალა,  მაგრამ  პტოლემემ  სხვა, მცდარი,  ¼  ნაკლები ზომა გამოიყენა.  სწორედ  პტოლემეს რუკის წყალობით ცდილობდა ქრისტეფორე კოლუმბი ინდოეთამდე მიღწევას, როცა მან თავისი მოგზაურობა  ესპანეთიდან დაიწყო  და სულ დასავლეთით მიემართებოდა. აღსანიშნავია, რომ ამერიკის აღმოჩენის შემდეგაც   კი ადამიანები კიდევ  დიდი ხნის განმავლკობაში იყენებდნენ პტოლემეს რუკას. 

სილენდი — არაღიარებული ქვეყანაა, რომელიც ჩრდილოეთ ზღვაში,  ყოფილ თავდაცვით პლატფორმა – რაფს-ტაუერზე მდებარეობს და ბრიტანეთის სანაპიროდან  10 კილომეტრითაა  დაშორებული.

მეორე მსოფლიო ომის დროს ბრიტანეთის საზღვაო ძალებმა მტრისგან თავდასაცავად ნაპირის გასწვრივ ზღვაში თავდაცვითი პლატფორმები ააგეს. ერთ-ერთი მათგანი იყო რაფს-ტაუერი (ინგლ. ღოუგჰს თოწერ). ომის დროს მასზე განლაგებული იყო საზენიტო იარაღები და 200 კაცისგან შემდგარი გარნიზონი. ომის დასრულების შემდეგ პლატფორმების უმრავლესობა დაანგრიეს, ხოლო რაფს-ტაუერი დარჩა ხელუხლებელი, რადგან ბრიტანეთის ტერიტორიული წყლების გარეთ მდებარეობდა.

1966 წელს პენსიაზე გასულმა ბრიტანეთის მაიორმა როი ბეიტსმა და მისმა მეგობარმა რონან ო’რეილიმ ამოირჩიეს მიტოვებული რაფს-ტაუერი და მასზე გასართობი პარკის მოწუობა გადაწყვიტეს. თუმცა, მალე მეგობრებს შორის უთანხმოება მოხდა და როი ბეიტსი ადგილის ერთპიროვნული მფლობელი გახდა. მომავალ წელს რონან ო’რეილი შეეცადა პლატფორმის დაპატრონებას, თუმცა მისი შემოტევა მოგერიებული იქნა იარაღით და საწვავით სავსე ქილებით.

როიმ გადაიფიქრა გასართობი პარკის მშენებლობა და პლატფორმაზე განათავსა პირატული რადიოსადგური “Bრიტაინ’ს Bეტტერ Mუსიც შტატიონ”.

1967 წლის 2 სექტემბერს როიმ განაცხადა სუვერენული სახელმწიფოს შექმნის შესახებ და თავისი თავი მეფედ – როი I-ად გამოაცხადა. ეს დღე აღინიშნება, როგორც სახელმწიფო დღესასწაული.

1968 წელს ბრიტანეთი შეეცადა პლატფორმის დაკავებას, პლატფორმას მიუახლოვდა საბრძოლო კატერები, რასაც სამეფოს წარმომადგენლებმა უპასუხეს ჰაერში გამაფრთხილებელი გასროლით. სისხლისღვრამდე საქმე არ მივიდა, მაგრამ როის, როგორც ბრიტანეთის მოქალაქის წინააღმდეგ დაიწყო სასამართლო პროცესი.

1968 წლის 2 სექტემბერს ბრიტანეთის სასამართლომ გამოიტანა ისტორიული გადაწყვეტილება: მან აღიარა, რომ ეს საქმე არ განეკუთვნება ბრიტანეთის იურისდიქციას.

ამერიკის ჩრდილოეთ-აღმოსავლეთით მდებარე მსოფლიოს უდიდესი კუნძულის, გრენლანდიის მოსახლეობის უდიდეს ნაწილს ძირძველი მცხოვრებნი ესკიმოსები შეადგენენ. დანარჩენები ევროპელები, ძირითადად კი დანიელები არიან. ეს არცაა გასაკვირი რადგან,   გრენლანდია დანიის სახელმწიფო ტერიტორიას წარმოადგენს.

ესკიმოსები მონღოლოიდურ რასას მიეკუთვნებიან.  კუნძულზე  სულ  50 ათასამდე მცხოვრებია და  აქედან ესკიმოსების რაოდენობა 40 ათასამდეა. ისინი 50-მდე პატარა ქალაქში ან სოფელში ცხოვრობენ.  კანადასა და გრენლანდიაში ტერმინი ესკიმოსი არ გამოიყენება, მის ნაცვლად იქაური ესკიმოსების თვითდასახელება – ინუიტი  გამოიყენება, ხოლო  ალასკაში იუპიკებისთვის დასახელება ესკიმოსი საყოველთაოდაა გავრცელებული. გრენლანდიელი ესკიმოსები კი უფრო ხშირად თავს უბრალოდ გრენლანდიელებს უწოდებენ, ხოლო საკუთარ ენას კალაალისუტს.

ინუიტები, რაც თარგმანში „ნამდვილ ხალხს“  ნიშნავს ცხოვრობენ ალასკაში ბერინგის ზღვის ჩრდილო სანაპიროებზე,  კანადის ჩრდილო-დასავლეთ ტერიტორიებზე, ნუნავიტის, კვებეკის, ლაბრადორისა და გრენლანდიის სანაპიროებზე.  მიუხედავად ფართო არეალისა, მათი ყოფითი კულტურა ჰომოგენურია.

ტრანსპორტისთვის ინუიტები იყენებდნენ ერთადგილიან ნავებს – კაიაკებს, რომელიც გადაჭიმული ტყავისგან მზადდება. კაიაკები ძირითადად სათევზაოდ გამოიყენებოდა. ხალხის გადასაადგილებლად კი მოზრდილი ნავები – უმიაკები გამოიყენებოდა.  უმიაკი ხის ჩარჩოზე გადაჭიმული ტყავით მზადდება. ხმელეთზე გადასაადგილებლად კი ძაღლებით შებმული მარხილები გამოიყენება. ვინაიდან არქტიკაში ორიენტირების მოძებნა ჭირს, ინუიტები საორიენტაციოთ აშენებდნენ ქვის ინუკშუკებს.

ინუიტები ტანსაცმელს ცხოველების ტყავისგან კერავდნენ.  გრძელი ზამთრის მანძილზე ინუიტები ცხოვრობდნენ თოვლისგან აშენებულ თავშესაფარებში – იგლუებში,   ხოლო ზაფხულში – ტყავებისგან გაკეთებულ კარვებში.

სქესთა შორის სამუშაოს განაწილება ინუიტებში ტრადიციული იყო, კაცები ნადირობდნენ და თევზაობდნენ, ხოლო ქალები ბავშვებს ზრდიდნენ და ბანაკს უვლიდნენ. ქორწინება ყოველთვის მონოგამიური არ იყო. როგორც წესი სექსუალურად ღის ქორწინებები ჰქონდათ. პოლიგამიაც მიღებული იყო. მამაკაცები ქორწინებისთვის მზად იყვნენ იმ ასაკიდან, როდესაც მათ საკუთარი თავის გამოკვება შეეძლოთ. როგორც წესი ქორწინების საკითხებს მთელი ტომი წყვიტავდა.

ინუიტებს მდიდარი ფოლკლორი აქვთ, რომელიც საუკუნეების მანძილზე ზეპირად გადაეცემოდა თაობებიდან თაობას.

ესკიმოსები  უბადლო მონადირეები. მათ   უყვართ  ზეიმებს მოწყობა,  რაც ამრავალფეროვნებს მათ ცხოვრებასა  და ხანგრძლივ პოლარულ ღამეებს.

ველიჩკა პოლონეთის ერთ-ერთი ძველი და საინტერესო ქალაქია. აქაურ მარილის მაღაროებს ათას წელზე მეტი ხნის ისტორია აქვთ. ძველი მაღაროები მიტოვებულია და მუზეუმად არის გადაქცეული. მაღაროში ჩასვლა ლიფტითაც შეიძლება და კიბეებითაც. ექსკურსანტები, რა თქმა უნდა, კიბეებით ჩადიან 135 მ სიღრმემდე. ვიწრო დერეფნებით, რომლებიც მარილის ფენებშია გაჭრილი ერთი დარბაზიდან მეორეში გადადიხართ. აქ ყველაფერი მარილისაა: კიბეები, კედლები, იატაკი და ჭერი. ელექტრონის შუქზე ბრწყინავენ მარილის კრისტალები. XVII საუკუნეში ბერების ბრძანებით აქ სამლოცველოც გამოუკვეთავთ, მოყვარული მუშების მიერ კი მარილში გამოკვეთილია წმინდანების ქანდაკებები, რომლებსაც სიძველე არ ეტყობათ.

მაღაროში ერთ-ერთი დერეფანი ბარიერთან მთავრდება, რომლის იქით ტბაა. გულითაც რომ გინდოდეთ, მასში ვერ დაიხრჩობით, რადგან ტბის წყალი მარილითაა გაჯერებული. მიწის ქვეშ, ერთ-ერთ დიდ მაღაროში კალათბურთის მოედანია მოწყობილი, აქვეა ფოსტა და პატარა მაღაზიები, სადაც სუვენიერბის შეძენა შეიძლება.

დაღლილი და ნასიამოვნები ტურისტები დღის სინათლეს და დედამიწას ლიფტით უბრუნდებიან.

1978 წლიდან ველიჩკას მაღაროები იუნესკოს მსოფლიოს მემეკვიდრეობის სიაშია შესული.

ალბათ  წაგიკითხავთ რობერტ ლუის  სტივენსონის რომანი ”განძის კუნძული” და დაინტერესებულხართ  კიდეც, სად არის სინამდვილეში იგი?   თუ მსოფლიოს  რუკას კარგად დააკვირდებით, კარიბის ზღვაში, კუნძულ კუბის სამხრეთ სანაპიროდან არც თუ ისე შორს, პატარა კუნძულების ჯგუფს აღმოაჩენთ, რომელიც კუბას ეკუთვნის. მათ შორის ფართობით ყველაზე დიდი კუნძული ჰუვენტუდია (ფართობი 3000 კვ. მ-ზე მეტი), რომელსაც არც თუ ისე შორეულ  წარსულში პინოსი ერქვა. სწორედ ესაა სტივენსონის  ”განძის კუნძული”.

თუ მე-18 საუკუნეში შედგენილ კუნძულის რუკას და რომანში ავტორის მიერ ჩადებულ რუკას  ერთმანეთს შევადარებთ,  მათ  მოხაზულობებსა და კონფიგურაციას  შორის  გასაოცარ მსაგვსებას აღმოვაჩენთ.  ასევე ბევრ მსგავსებას ვიპოვით  მათ რელიეფს შორისაც.  მაგალითად,  კ. ჰუვენტუდზე ერთ-ერთ ბორცვს, ისევე როგორც  სტივენსონის ”განძის კუნძულში”,  სათვალთვალო მილი  (ესპანურად ”ლა-ვიხია”) ჰქვია.  მწერალმა ნაწარმოებში კუნძულზე გავრცელებული ხშირი  ფიჭვის ტყეები აღწერა, რომლებიც კუნძულის თითქმის ნახევარს ფარავდა.   ამით კი, სინამდვილეში მხოლოდ კუნძული ჰუვენტუდი დაიკვეხნის, რადგან არც ერთ სხვა კუნძულზე მსგავსი ლანდშაფტი არ გვხვდება. ამიტომაც ითვლება, რომ რომანში აღწერილი მოვლენები  სწორედ ამ კუნძულზე ხდებოდა.

ქრისტეფორე კოლუმბის მიერ  ამერიკის აღმოჩენამდე,  ამ კუნძულზე უკვე ცხოვრობდნენ ინდიელეთა ტომები, რომლებიც სოფლის მეურნეობას და მეთევზეობას მისდევდნენ.   ხმელეთის  ამ თვალწარმტაც  ნაგლეჯს,  რომელიც კოლუმბმა 1494 წელს აღმოაჩინა,  ესპანელებმა ისლა დე პინოსი  ანუ ”პინიების კუნძული” უწოდეს ( პინია –  იტალიური ფიჭვის ხეა  20–25 მ სიმაღლის  ქოლგისებრი ვარჯით. პინიის სამშობლოა ხმელთაშუაზღვის ოლქი  და პორტუგალიიდან მცირე აზიამდე  ვრცელდება  ზღვის დონიდან 1000 მეტრ სიმაღლემდე).  კოლონიზატორებმა ძალიან მცირე დროში  მუსრი

გაავლეს აქაურ მოსახლეობას და წიწვიანი ტყეების მნიშვნელოვან ნაწილსაც, მაგრამ მალევე მიხვდნენ, რომ ოქროს აქ ვერ იპოვნიდნენ და კუნძულის მიმართ ყოველგვარი ინტერესი დაკარგეს. მართალია,  კუნძულს მალევე გამოუჩნდა ახალი  პატრონი – ფლიბუსტიერები (ზღვებში მოთარეშე ყაჩაღები, მეკობრეები).  კუნძულმა მათი ყურადღება იმის გამო მიიპყრო, რომ ის იუკატანის  სრუტესთან ახლოს მდებარობდა.  ამ გზაზე კი  კოლონიზატორების მიერ  სამხრეთ ამერიკის მოსახლებისთვის წართმეული სიმდიდრით  დატვირთული გემები  ესპანეთისკენ მიემართებოდნენ.  სწორედ ამ კუნძულიდან  ესხმოდნენ თავს ფლიბუსტიერები  არა მარტო გემებს, არამედ  კარიბის ზღვაში მდებარე პორტებსაც კი.

დაახლოებით 300 წლის განმავლობაში  კ. პინოსი  მეკობრეებისთვის  სასმელი  წყლით მომარაგების ადგილს, თავგადასავლების  მაძიებელთა არენას და გემების გასაჩერებელ  და სარემონტო ბაზას  წარმოადგენდა.  გეოგრაფიულ წყაროებზე დაყრდნობით, სხვადასხვა დროს პინოსზე იმყოფებოდნენ იმ დროისათვის  ყველაზე სახელგანთქმული მეკობრეები –   დრეიკი, მორგანი, დამპირი, ოლონე, ჰოლი, ბასკერვილი და მრავალი სხვა.  ისინი კუნძულს  განძის სამალავ ადგილადაც იყენებდნენ და ნაქურდალ  ქონებას  მიუვალ ადგილებში მალავდნენ.  ასეთ ადგილებს ისინი მკაცრად საიდუმლოდ ინახავდნენ და  სპეციალურ რუკებზე აღნიშნავდნენ, რომლებსაც  მხოლოდ ერთ ეგზემპლარად ამზადებდნენ.  სწორედ ერთ-ერთი ასეთი რუკა  ჩაუვარდა ხელში  ცნობილი რომანის მთავარ გმირს – ჯიმ ჰოპკინსს. ითვლება, რომ სტივენსონმა, რომელიც ამ ადგილებში ნამყოფიც კი არ იყო, რომანში კუნძულის აღწერისას  დრეიკის, მორგანისა და სხვა მეკობრეთა ჩანაწერები გამოიყენა.

 ესპანელები აცნობიერებდნენ,  თუ რა საშიშროებას წარმოადგენდნენ ფლიბუსტიერები და არაერთხელ შეეცადნენ   მეკობრეთა  ბუნაგის  განადგურებას. მხოლოდ 1830 წელს, მეკობრეთა ბატონობიდან 300 წლის შემდეგ, ესპანელებმა პინოსის ისე უკან დაბრუნება შესძლეს.  კოლონიზატორებმა იგი დამნაშავეთა გადასახლების ადგილად აქციეს და  კუნძულის სახელს ”მეკობრეთა ბუნაგთან”  ერთად,  ”კუნძული – ციხის”,  ” ტანჯვის ადგილის”  სახელიც დაემატა.

ამ კუნძულის ცხოვრება მაშინაც კი  არ შეცვლილა, როცა ესპანელებმა მასზე ბატონობა დაკარგეს და  ოფიციალურად კუბის მფლობელობაში გადავიდა. იმ დროისათვის პინოსზე ერთადერთი მნიშვნელოვანი ნაგებობა  ე.წ. ” საჩვენებელი ციხე”  იყო, რომელიც სიერა-დე-კაბალოსის მთის ძირას იქნა აშენებეული. საინტერესოა ის ფაქტიც, რომ სწორედ ამ ციხეში იჯდა 1953 წელს ფიდელ კასტრო – კუბის რევოლუციის ლიდერი, მთავრობის მეთაური 1959 წლიდან და ქვეყნის  პრეზიდენტი 1976 წლიდან.

 შემდგომ წლებში კუნძულზე,  რომელიც  შეიძლება ითქვას, კუბის ციმბირს დაემსგავსა,   არსებითად ბევრი არაფერი შეცვლილა. გარდა იმისა, რომ  აქ მრავალი ტურისტი, ძირითადად კი,  ამერიკელი ავანტიურისტები ჩამოდიოდნენ და რომლებიც ძველ რუკებზე  დაყრდნობით  გულმოდგინედ ცდილობდნენ მეკობრეების მიერ დამალული  განძის სამალავების პოვნას. განძის მაძიებელთა მიერ ხელში ჩაგდებულ  ერთ-ერთ რუკას თან ახლდა ტექსტი, რომელშიც ნათქვამი იყო, რომ  იყო ერთ -ერთ გამოქვაბულში დამალული იყო 20 მილიონი პიასტრო, ხოლო ოკეანის ფსკერზე აურაცხელი სიმდიდრით   დატვირთული  რამდენიმე ესპანური გემი იმყოფებოდა.  აღსანიშნავია, რომ  განძის მაძიებელთა  ერთ-ერთ საზღვაო ექსპედიციას მართლაც  გაუღიმა  ბედმა. 1954 წელს ამერიკელმა ტედ უიკერმა მრავალი მცდელობისა  და ხანგრძლივი ძიების შედეგად  ოქროთი და ვერცხლით სავსე ზანდუკი იპოვა.

1958 წელს კუნძულზე  ტურისტებისთვის პატარა სასტუმრო ააშენეს, რომლის ჰოლს მოზაიკური პანო ამშვენებდა. პანოზე გამოსახული იყო სცენა რომანიდან  ”განძის კუნძული”.

კუნძულის ახალი ისტორია 1959 წლიდან იწყება, როცა ციხეები აქ  სამუდამოდ იქნა ლიკვიდირებული, ხოლო  ნოყიერი მიწები  აყვავებულ ბაღებად აქციეს.   ვისაც კი ფეხი დაუდგამს განახლებულ  კუნძულ პინოსზე,  მას  კარიბის ზღვის ზურმუხტს უწოდებს.  ოდესღაც  მიგდებული დედამიწის ეს პატარა ნაკუწი  ახლა მთელ მსოფლიოშია ცნობილი თავისი  ციტრუსების პლანტაციებით, რომლებიც მშრალ პერიოდში  აქ აშენებული ოცამდე წყალსაცავის წყლით ირწყვება.  გარდა ამისა, კუნძულის მოსახლეობას მოყავას ანანასი და ბანანი, მისდევს მეცხოველეობას, თევზჭერას.  კუნძულის ოდესღაც გაუვალი ბილიკები  გზატკეცილებმა შეცვალა; კუნძულზე მოიპოვებენ ვოლფრამს და მარმარილოს, ასევე განვითარდა მსუბუქი და კვების მრეწველობა. კუნძულის  შავი –  ”ბიბიჰაგუას” და წითელი ფერის ქვიშის პლაჟები  კი მრავალრიცხოვან ტურისტს იზიდავს.   კუნძულზე ფლიბუსტიერების ბატონობის  პერიოდის  კი  მხოლოდ სამუზეუმო ექსპონატები  გვახსენებს. 

1978 წელს  კუნძულს ჰუვენტუდი  (”ახალგაზრდობის კუნძული”) ეწოდა, რომლის დედაქალაქია  ნუევა-ჰერონა.   ამჟამად კუნძულზე 70 ათასი   კაცი ცხოვრობს.

მრავალწლიურმა დაკვირვებამ აჩვენა, რომ ადამიანებს დასუფთავებულ პლაჟზე დასვენება და სუფთა წყალში ბანაობა ურჩევნიათ. ბევრი დამსვენებელი თავის დასასვენებელ ადგილს სწორედ ლურჯი დროშების არსებობით ირჩევს.
ლურჯი დროშა თავისებური სერთიფიკატია, რომელიც პლაჟების ხარისხს 29 კრიტერიუმის მიხედვით აფასებს, მათ შორის: პლაჟამდე მოსახერხებელი
მისასვლელი, წყლის სისუფთავე (ყოველკვირეული ტესტირება), სანაპიროს დასუფთავება და ნაგვის შეგროვება, მუდმივი მონიტორინგი და სამაშველო
სამსახურის არსებობა, გადაუდებელი დახმარების მომსახურება, შხაპების არსებობა, ავტოტრანსპორტის მოძრაობის აკრძალვა, შინაური ცხოველების არდაშვება და სხვ. სერტიფიკატი ”ლურჯი დროშა” 1985 წელს საფრანგეთში იქნა დამტკიცებული, სადაც ფრანგულ საზღვაო მუნიციპალიტეტებს პირველად მიენიჭათ ეს დროშები მიმდებარე სანაპიროსა და ზღვის წყლის სისუფთავის ხარისხის გამო. იმ პერიოდში ლურჯი დროშის გადაცემით დაკავებული იყო ეკოლოგიური ორგანიზაცია – ევროპის ეკოლოგიური განათლების ფედერაცია (FEEE). 1987 წლიდან ლურჯი დროშის მინიჭების ფრანგული იდეა ფართოდ გავრცელდა მთელ ევროპაში და ეკოლოგიური მენეჯმენტის ახალი მიმართულებებით შეივსო: ნარჩენების მართვა, სანაპირო დაგეგმარება, სანაპირო ტერიტორიების დაცვა. ამავე წელს ევროპის 10 ქვეყნის 244 პლაჟმა და 208 უბემ მიიღო ლურჯი დროშა.
1987 წლიდან ყოველწლიურად იზრდება ლურჯი დროშების რაოდენობა და შეფასების კრიტერიუმებიც საკმაოდ გამკაცრდა. 2001 წელს ეს ჯილდო მთელ მსოფლიოში გავრცელდა და ორგანიზაციის სახელიც შეიცვალა – ეკოლოგიური განათლების ფედერაცია (FEE), რომელიც არაკომერციული არასამთავრობო ორგანიზაციაა. მასში გაერთიანებულია ევროპის, აფრიკის, აზიის, ოკეანეთისა და ამერიკის 60 ქვეყნის 65 ადგილობრივი ორგანიზაცია. ”ლურჯი დროშის“ პროგრამა ასევე მოქმედებს სარ–ში, კანადაში, მაროკოში, ახალ ზელანდიასა და კარიბის რეგიონის 4 ქვეყანაში. საპილოტე პროგრამები ფუნქციონირებს ჩილეში, აშშ–ში, არგენტინაში, ბრაზილიაში, ეკვადორში, არაბთა გაერთიანებულ საამიროებსა და სამხრეთ–აღმოსავლეთი აფრიკის ქვეყნებში.
ამჟამად, ეკოლოგიური განათლების ფედერაცია თანამშრომლობს გაეროს გარემოსდაცვით პროგრამასთან (UNEP) და მსოფლიოს სავაჭრო ორგანიზაციასთან
(WTO). ფედერაციის ინტერნეტსაიტის მისამართია: http://www.blueflag.org/

„ლურჯი დროშის“ სერტიფიკატის განახლება-გადაცემა ჩრდილოეთ ნახევარსფეროს ქვეყნებში ყოველი წლის 5 ივნისს ხდება. ხოლო სამხრეთ ნახევარსფეროსა და კარიბის ზღვის აუზის ქვეყნებში – 1 ნოემბერს. 2013 წელს მსოფლიოს 36 ქვეყნის 3300–მა პლაჟმა მიიღო ლურჯი დროშის სერტიფიკატი. ამავე წელს ”ლურჯი დროშების” სიმრავლით ესპანეთი გამოირჩეიოდა. აქ დაახლოებით 550 ადგილას ფრიალებდა სისუფთავის ეს
სიმბოლო. ხუთეულში ასევე შევიდა საბერძნეთი, თურქეთი, საფრანგეთი და პორტუგალია.

საქართველოში „ლურჯი დროშის“ მოპოვების ყველაზე დიდი შანსი სარფის, ბათუმის, გონიოს, კვარიათისა და ურეკის სანაპიროებს აქვთ, რაც იმას ნიშნავს, რომ ამ კურორტებს კიდევ უფრო მეტი ტურისტის მოზიდვის პოტენციალი აქვთ. ზღვაზე დამსვენებელმა, ლურჯი დროშის გარდა, ასევე სხვა ფერის დროშების მნიშვნელობაც უნდა იცოდეს.