ლექსიკონი

ვერძის შუბლები – მომრგვალო, გუმბათისებური ფორმის ბორცვი ან ცალკეული კლდე, რომელთა ზედაპირი ხშირად დასერილია მოძრავი მყინვარის მოქმედებით. ვერძის შუბლები გავრცელებულია ძველ ან თანამედროვე გამყინვარების რაიონებში. მათი გავრცელების ადგილებს `ხუჭუჭა~ კლდეებს უწოდებენ.

ზასტრუგა- უძრავი,ქარისმიმართულებით გადაჭიმული ვიწრო და მყარითოვლისთხემის სახელი, რომელიც თოვლის ზედაპირზე ქარისმიერი ეროზიისა და აკუმულაციის შედეგად წარმოიქმნება. ზატრუგას სიგრძე რამდენიმე მეტრამდე გრძელდება, სიმაღლე 1,5 მ -ია (ჩვეულებრივ 20-30 სმ). გვხვდება პოლარულ და ზომიერ სარტყლებში.

ვადი – დროებითი ან პერიოდული ნაკადების მშრალი ხეობები ჩრდილოეთ აფრიკასა და არაბეთის უდაბნოებში. ვადების წარმოქნა არიდულ კლიმატთანაა დაკავშირებული. ვადებს ავსტრალიაში კრიკებს უწოდებენ, ხოლო შუა აზიაში უზბოიამებს.

ევროპის უშიშროებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაცია ( ეუთო) — ჩამოყალიბდა ევროპის უშიშროებისა და თანამშრომლობის საბჭოს საფუძველზე პარიზის 1990 წლის და ვენისა და ჰელსინკის 1992 წლის დეკლარაციების საფუძველზე. ფუნქციონირებს 1995 წლიდან. 1990 წლამდე ეუთო ფუნქციონირებდა როგორც შეხვედრებისა და კონფერენციების ფორუმი, რომელიც ადგენდა სახელმწიფოთა და მოქალაქეთა მოქმედების წესებს და პერიოდულად მიმოიხილავდა მათ შესრულებას (ამ დროს მისი სახელწოდება იყო ევროპაში უშიშროებისა და თანამშრომლობის თათბირი – ეუთთ).” ეუთოს მთავარი ორგანოა სახელმწიფოთა და მთავრობათა მეთაურების სათათბირო, რომელიც თავის სესიაზე ორ წელიწადში ერთხელ იკრიბება. სათათბირო განსაზღვრავს ეუთოს პრიორიტეტებსა და ძირითად მიმართულებებს.

ეუთოს მიზნებია: ურთიერთობების გაუმჯობესებისათვის ხელშეწყობა, აგრეთვე ხანგრძლივი მშვიდობის უზრუნველყოფისათვის საჭირო პირობების შექმნა; საერთაშორისო დაძაბულობის განმუხტვისათვის ზრუნვა; ევროპული უსაფრთხოების განუყოფლობის აღიარება, ასევე წევრ-სახელმწიფოებს შორის ურთიერთთანამშრომლობის განვითარების სტიმულირება; მშვიდობისა და უსაფრთხოების მჭიდრო ურთიერთკავშირის აღიარება როგორც ევროპის, ისე მსოფლიო მასშტაბით; საკუთარი წვლილის შეტანა ადამიანის უფლებათა დაცვაში, ეკონომიკურ და სოციალურ პროგრესსა და ყველა ერის კეთილდღეობაში.

ვაკე – ხმელეთის სწორი ან სუსტბორცვიანი, ვრცელი ნაწილი, რომელზეც მეზობელი წერტილების სიმაღლეები მცირედ განსხვავდება ერთმანეთისაგან. ვაკე შეიძლება იყოს დაბლობი და მაღალი ზეგანი. წარმოშობის მიხედვით განასხვავებენ: პირველად, აკუმულაციურ, ალუვიურ, ტბიურ, ეოლურ, ფლუვიოგლაციალურ, ვულკანურ და გარდაქმნილ ვაკეებს.

ბანკი (ფრანგ. “ბანკი” – გაცვლის ფარდული) – განსაკუთრებული ეკონომიკური ინსტიტუტი, რომლის ფუნქციებია ფულადი სახსრების თავმოყრა, კრედიტების გაცემა, ფულადი ანგარიშსწორებები, განსაზღვრული სახეობისა და რაოდენობის ფულის გაშვება მიმოქცევაში, ფასიანი ქაღალდების ემისია და ა. შ.

საბანკო საქმე ჯერ კიდევ მონათმფლობელურ და ფეოდალურ საზოგადოებებში ჩაისახა. პირები, რომლებსაც მობარებული ჰქონდათ კეთილშობილი ლითონის ფული, აგრეთვე ზარაფები, სარგებლით გასცემდნენ მას სესხად. ამ გზით განვითარდა სავახშო ფულადი კაპიტალი, რაც ისტორიულად კაპიტალის ერთ-ერთი პირველი ფორმაა. შუა საუკუნეებში საბანკო საქმის აღორძინება დაიწყო ჩრდილოეთ იტალიაში. იტალიურ ენაში Banko მერხს, დახლს, სავაჭროს ნიშნავს, რადგან ზარაფები და მევახშეები სწორედ მერხზე ატარებდნენ თავიანთ ოპერაციებს.

ბალი – ბუნების რაიმე მოვლენის, მაგალითად, ქარის, ზღვის ღელვის, მიწისძვრის ძალის ან ინტენსივობის საზომი ერთეული

ბაზარი – საქონელგაცვლის სფერო, განსაზღვრული სავაჭრო ადგილი.

ბაზრის წარმოშობა უშუალოდ დაკავშირებულია ცივილიზაციის დასაწყისში, შრომის საზოგადოების დანაწილების პერიოდში, როდესაც მოხდა:

* მიწათმოქმედების გამოყოფა მეცხოველეობისგან;
* ხელოსნობის გამოყოფა მიწათმოქმედებასა და მეცხოველეობისგან;
* წარმოების ინდუსტრიალიზაცია.

ტერიტორიული საზღვრებისა და მასშტაბების მიხედვით, ბაზარი არსებობს ადგილობრივი, ეროვნული (საშინაო) და მსოფლიო (საგარეო). ტერიტორიული საზღვრებისა და მასშტაბების მიხედვით, ბაზარი არსებობს ადგილობრივი, ეროვნული (საშინაო) და მსოფლიო (საგარეო).

განვითარებულ საზოგადოებაში ბაზარი არ არის კონკრეტული ადგილი.

ბაზრის წარმოშობა უშუალოდ დაკავშირებულია ცივილიზაციის დასაწყისში, შრომის საზოგადოების დანაწილების პერიოდში, როდესაც მოხდა:

მიწათმოქმედების გამოყოფა მეცხოველეობისგან
ხელოსნობის გამოყოფა მიწათმოქმედებასა და მეცხოველეობისგან
წარმოების ინდუსტრიალიზაცია.

საქონლის რეალიზება და მყიდველამდე მიტანა ტრანსპორტირების მეშვეობითაა შესაძლებელი, ხოლო მყიდველთა შეკვეთების მიღება ხდება ტელეკომუნიკაციებისა და სხვა საინფორმაციო არხების მეშვეობით. ბაზრად ასევე მიიჩნევენ ხელშეკრულებასა ყიდვა-გაყიდვის შესახებ და საქმიანი ოპერაციების ერთობლიობას, მოცემული საქონლის მწარმოებელ ქვეყანას (მაგალითად, კანადის მარცვლეულის ბაზარი) და საქონლის, მომსახურეობისა და კაპიტალის მიწოდების და მოთხოვნის ადგილსაც.

ბაზალტი – მუქი ფერის წვრილმარცვლოვანი ან მკვრივი სტრუქტურის მქონე ვულკანური წარმოშობის ქანი