• წითელი ზღვა

    წითელი ზღვა

    დედამიწის ფერად ზღვებს მიეკუთვნება წითელი ზღვაც, რომელიც სინამდვიილეში ლურჯი ფერისაა, მაგრამ მის ზედაპირზე ზოგჯერ წითელი წყალმცენარეები ამოტივტივდებიან ხოლმე და მაშინ ზღვის წყალს წითელი ელფერი დაჰკრავს. სახელიც, სავარაუდოდ, სწორედ ამ ორგანიზმების მეწამული ფერის გამო ეწოდა. თუმცა არსებობს ზღვისთვის სახელის დარქმევის სხვა ვერსიებიც. მაგალითად, ზოგიერთი მკვლევარი ფიქრობს, რომ ზღვას ეს სახელი ეგვიპტესთან ახლოს მდებარეობის გამო ეწოდა. ძველად ეგვიპტელები წითელ ზღვაში მდებარე ერთ-ერთ კუნძულს „წითელ მიწას“ უწოდებდნენ. რადგანაც ზღვა „წითელ კუნძულს“ ესაზღვრებოდა, ამიტომ მასაც „წითელი“ დაარქვეს. სახელის წარმოშობასთან დაკავშირებით, სხვა ვერსიაც არსებობს, რომელიც ეფუძნება მოსაზრებას, რომ ფერები ჰორიზონტის მხარეებს – გეოგრაფიულ მიმართულებებს აღნიშნავდნენ. წითელი ფერი კი სამხრეთის მიმართულებას შეესაბამებოდა და, შესაბამისად, წითელი ზღვაც სამხრეთის ზღვას ნიშნავდა.

    წითელი ზღვა შიდა ზღვაა და ინდოეთის ოკეანის აუზს მიეკუთვნება და არაბეთის ნახევარკუნძულსა (აზია) და აფრიკის კონტინენტს შორის მდებარეობს. https://www.google.ge/maps/place/%E1%83%AC%E1%83%98%E1%83%97%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98+%E1%83%96%E1%83%A6%E1%83%95%E1%83%90/@20.2358326,29.5064425,5z/data=!3m1!4b1!4m5!3m4!1s0x15b91b7a37f530e5:0xbab428a1529071c7!8m2!3d20.280232!4d38.512573?hl=ka

    ზღვა ცხრა ქვეყანას ესაზღვრება. ეს ქვეყნებია: ეგვიპტე, სომალი, სუდანი, იემენი, ისრაელი, ჯიბუტი, იორდანია, საუდის არაბეთი და ერითრია. წითელ ზღვას უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება ცხრავე ქვეყნისთვის რეკრეაციის, ტრანსპორტირებისა და თევზჭერის თვალსაზრისით.

    წითელი ზღვის ფართობი 450 ათასი კვ. კმ-ია. მაქსიმალური სიღრმე 3000 მ-ია შუა ნაწილში. წითელი ზღვა ყველაზე მარილიანია მსოფლიოს ზღვებს შორის – მისი წყლის მარილიანობა ლიტრში 40-60 გრ-ია.

    წითელი ზღვა იმითაცაა საინტერესო, რომ მასში მდინარეები არ ჩაედინება, რომელთაც ზღვებში ნატანი მასალა და ქვიშა ჩააქვთ, რაც მნიშვნელოვნად ამცირებს ხოლმე ზღვის წყლის გამჭვირვალობას. ამიტომაც წითელი ზღვის წყალი კრისტალურად სუფთა და გამჭვირვალეა.

    წითელი ზღვა საერთაშორისო გადაზიდვებისა და ტრანსპორტირების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ცენტრი მას შემდეგ გახდა, რაც 1869 წელს სუეცის არხი გაიხსნა.

    წითელი ზღვა მეტად საინტერესოა ტურისტებისთვისაც. ზღვაზე დასვენება მთელი წლის განმავლობაშია შესაძლებელი, თუმცა ზაფხულში ძალიან ცხელა. ამ დროს წყლის საშუალო ტემპერატურა 27 გრადუსია. ზამთარში კი წყლის საშუალო ტემპერატურა 21 გრადუსს აღწევს. ასე რომ, ზღვა, გარდა მაღალი მარილიანობისა, ყველაზე თბილ ზღვადაცაა ცნობილი.

    წითელი ზღვა ორგანული სამყაროს მრავალფეროვნებითაც გამოირჩევა. იქ 1000-მდე სახეობის თევზი ბინადრობს. აგრეთვე გვხვდება წყალმცენარეები, მრავალი ფერის მარჯნები და სხვადასხვა ფორმის წყალქვეშა ქვები, რომლებიც ზღვის ფსკერზე ულამაზეს გარემოს ქმნიან.

    წითელ ზღვაში 25 ლამაზი და ეგზოტიკური კუნძულია, რომლებიც საუკეთესო ადგილებად ითვლება დაივინგისთვის. სწორედ ამიტომ დაივერები ამ კუნძულებზე მსოფლიოს ყველა კუთხიდან ჩამოდიან ზღვის მრავალფეროვანი და ულამაზესი წყალქვეშა სამყაროს გასაცნობად.

  • ყველაზე მარილიანი ყველაზე სუფთა ყველაზე თბილი და ყველაზე ლამაზი ზღვა

    ყველაზე მარილიანი ყველაზე სუფთა ყველაზე თბილი და ყველაზე ლამაზი ზღვა

    წითელი ზღვა რამდენიმე რეკორდიითაა ცნობილი: იგი დედმიწაზე ყველაზე სუფთა და ყველაზე თბილი ზღვაა. მის ეკოსისტემას უსწრაფესად აღდგენის უნარი აქვს. გარდა ამისა ყველაზე მარილიანი წყალი სწორედ წითელ ზღვაშია. ამ ზღვის 1 ლიტრი წყალი 42 გრ მარილს შეიცავს, ხოლო სუეცის არხში 43,5 გრამსაც კი.

    დედამიწაზე ყველაზე ლამაზიც წითელი ზღვაა. აქ დაივინგის მოყვარულებსა თუ უბრალო ტურისტებს შეუძლიათ განუმეორებელი პეიზაჟებით დატკბებნენ. თავად ცნობილმა ოკეანოლოგმა ჟაკ-ივ კუსტომ, მის წყლებში გადაიღო ფილმი „მსოფლიო სიჩუმე“

  • ყველაზე ღრმა ზღვა დედამიწაზე

    ყველაზე ღრმა ზღვა დედამიწაზე

    წყნარ ოკეანეში მდებარე მარჯნის ზღვა ყველაზე ღრმა ზღვაა დედამიწაზე. მისი მაქსიმალური სიღრმე 9140 მ-ია. ეს ზღვა კიდევ იმათაცაა განთქმული, რომ სწორედ აქ მდებარეობს მსოფლიოს ყველაზე მსხვილი მარჯნების რიფი – დიდი ბარიერული რიფი.

  • ხმელეთში ყველაზე ღრმად შეჭრილი  და წყალმარჩხი ზღვა

    ხმელეთში ყველაზე ღრმად შეჭრილი და წყალმარჩხი ზღვა

    ხმელეთში ყველაზე ღრმად შეჭრილი აზოვის ზღვაა. ამავე დროს, იგი ყველაზე წყალმარჩხი ზღვაცაა დედამიწის ზღვებს შორის. მისი საშუალო სიღრმე 7 მ, ხოლო მაქსიმალური 13 მ-ია (დაახლოებით ხუთსართულიანი სახლის სიმაღლის). ამიტომაც, შემოდგომობით, შტორმების პერიოდში აქ მეტად სახიფათო და საშიში პირობები იქმნება ნაოსნობისათვის, განსაკუთრებით კი დიდი გემებისათვის. მათთვის ზღვაში სპეციალური საზღვაო არხებია აგებული.

    აზოვის ზღვას მეორენაირად მოლუსკების ზღვასაც უწოდებენ, რადგანაც აქ მოლუსკების განსაკუთრებით დიდი რაოდენობა ბინადრობს.

    ღამით, აზოვის ზღვაში ბანაობისას, შეიძლება შეამჩნიოთ, როგორ ანათებს სანაპირო ზოლი. ამ ნათებაა სანაპიროსთან ახლოს მცხოვრები პლანქტონური ორგანიზმები იწვევენ, რომლებიც ფოსფორს შეიცავენ.

  • ყველაზე პატარა ზღვა ფართობით

    ყველაზე პატარა ზღვა ფართობით

    ზღვებს შორის ფართობით ყველაზე პატარაა მარმარილოს ზღვა, რომელიც ბალკანეთისა და მცირე აზიის ნახევარკუნძულებს შორის მდებარეობს. მისი ფართობი 11,350 ათასი კვ.კმ-ია.

    მარმარილოს ზღვა შავ და ეგეოსის ზღვებს აკავშირებს და, შესაბამისად, თურქეთის ევროპულ ნაწილს აზიურისგან ჰყოფს. ის ბოსფორის სრუტით შავ ზღვას, ხოლო დარდანელით კი – ეგეოსის ზღვას უერთდება.

    ზღვაში ორი მთავარი კუნძულთა დაჯგუფებაა, რომელთაც პრინცისა და მარმარას კუნძულებს უწოდებენ. ამ უკანასკნელზე მარმარილოს საბადოებია, საიდანაც მომდინარეობს კიდეც ზღვის სახელი.

  • ყველაზე დიდი ზღვა ფართობით

    ყველაზე დიდი ზღვა ფართობით

    დედამიწაზე ფართობით ფილიპინის ზღვა ლიდერობს, რომელიც აზიის სამხრეთ-აღმოსავლეთით, წყნარ ოკეანეში მდებარეობს. მისი ფართობი 5,7 მლნ. კვ. კმ-ია. ფილიპინის ზღვას საკმაოდ კომპლექსური და განსხვავებული წყალქვეშა რელიეფი აქვს. ამ ზღვის ერთ-ერთი განმასხვავებელი ნიშანი კიდევ ისაა, რომ აქ მდებარეობს ზღვის ღრმა ღარი, რომელიც ფილიპინისა და მარიანის ღარებს მოიცავს.

  • ყველაზე სწრაფი დინება

    ყველაზე სწრაფი დინება

    ყველაზე სწრაფი დინება – ნაკვატო რაპიდსი წყნარ ოკეანეში, კანადის პროვინციის, ბრიტანული კოლუმბიის ნაპირებთან გადის. მისი სიჩქარეა 29,6 კმ/სთ-ია.

  • ყველაზე დიდი ოკეანური დინება

    ყველაზე დიდი ოკეანური დინება

    ჩვენს პლანეტაზე ყველაზე დიდი ოკეანური დინება ანტარქტიკული, ანუ დასავლეთ ქარების დინებაა, რომელიც გარს უვლის ანტარქტიკას. მისი სიგრძე 30 ათასი კმ-ია, სიგანე – 1000 კმ, ხოლო სიღრმე 2-კმ-დან 4,5 კმ-მდე იცვლება. დინების სიჩქარე ზემო დინებაში 3,5 კმ/სთ-ის ტოლია.

    ყოველ წამს ანტარქტიკულ დინებას 240 მლნ. კუბ. კმ-ზე მეტი წყალი გადააქვს. ეს დინება ციკლონების, ანტიციკლონებისა და ატმოსფერული ნალექების წარმოქმნის მნიშვნელოვანი წყაროა. იგი უდიდეს როლს ასრულებს ამინდის ჩამოყალიბების პროცესში, როგორც სამხრეთ ნახევარსფეროში, ისე მთელ დედამიწაზე.

  • გოლფსტრიმის დინება

    გოლფსტრიმის დინება

    ჯერ კიდევ, არც თუ ისე დიდი ხნის წინ, ყველაზე დიდ ოკეანურ დინებად გოლფსტრიმის დინება ითვლებოდა. მას თავის “გაგრძელება” ჩრდილო-ატლანტიკურ დინებასთან ერთად, თბილი სუბეკვატორული წყლები ჩრდილოეთ ევროპის ნაპირებთან და კოლის ნახევარკუნძულთანაც კი მოაქვს. ამიტომაც ამ დინებამ “ევროპის ღუმელის” სახელწოდება მიიღო. სწორედ გოლფსტრიმის დინების წყალობით არის ევროპის სანაპირო შედარებით უფრო თბილი, ვიდრე ამავე განედებზე მდებარე ჩრდილოეთ ამერიკის სანაპირო, სადაც ეს დინება სანაპიროდან საკმაოდ დაშორებულია.

    გოლფსტრიმის დინება მაქსიმალურ სიგანეს – 640 კმ-ს კუნძულ ნიუფაუნდლენდთან აღწევს. მისი საშუალო სიღრმე 320 მ-ია. დედამიწის ყველა მდინარეს 22-ჯერ უფრო ნაკლები წყალი ჩააქვს მსოფლიო ოკეანეში, ვიდრე ერთ გოლფსტრიმს.

    და მაინც, გოლფსტრიმს “ჩემპიონის ტიტული” ჩამოერთვა. რუს მეცნიერთა გამოკვლევების შედეგად დადგინდა, რომ ჩვენს პლანეტაზე ყველაზე დიდი ოკეანური დინება ანტარქტიკული, ანუ დასავლეთ ქარების დინებაა, რომელიც გარს უვლის ანტარქტიკას.

  • ყველაზე დიდი მიქცევა-მოქცევის ტალღები

    ყველაზე დიდი მიქცევა-მოქცევის ტალღები

    ყველაზე დიდი მიქცევა-მოქცევის ტალღები ფანდის ყურეში (ჩრდილოეთი ამერიკის აღმოსავლეთ სანაპირო, კანადა) იცის. იგი 18 მეტრს ანუ დაახლოებით ექვსსართულიანი სახლის სიმაღლეს აღწევს. დღე-ღამეში ორჯერ ამ ტალღებს მოაქვთ და ისევ უკან მიაქვთ დაახლოებით 100 მლრდ. ტონა მასის წყალი. 1983 წელს, ამ ყურეში მიქცევა-მოქცევის ელექტროსადგური ააშენეს. ამ ტალღებს “ოკეანის სუნთქვასაც” უწოდებენ და მართლაც, ზუსტი საათის მექანიზმის მსგავსად, ისინი დღე-ღამეში ორჯერ ხან ხმელეთს აწყდებიან, ხანაც უკან ბრუნდებიან. მიქცევა-მოქცევის ტალღების წარმოშობის მიზეზი მზისა და მთვარის მიზიდულობის ძალაა.