გეოგრაფიული ამბები

მსოფლიოში მრავალი საერთაშორისო გარემოდასცვითი და ეკოლოგიური ორგანიზაცია არსებობს, რომელთაგან ზოგიერთი ძალიან ცნობილი და პოპულარულია. ასეთებია მაგალითად ველური ბუნების დაცვის ფონდი (WWF), გრინპისი, ბუნების კონსერვაციის კავშირი (IUCN) და სხვ. თუმცა მათ გვერდით ასეევ არსებობენ შედარებით არაცნობადი ორგანიზაციებიც, რომლებიც არანაკლებ მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ გარემოსდაცვითი მიმართულებით. დღეს რამდენიმე მათგანს გაგაცნობთ.

ჩარლზ დარვინის ფონდი (ინგ.Charles Darwin Foundation) გარემოსდაცვითი ორგანიზაციაა, რომელიც 1959 წელს დაარსდა იუნესკოსა და ბუნების დაცვის საერთაშორისო კავშირის პატრონაჟის ქვეშ. ფონდის მიზანია გალაპაგოსის კუნძულების ეკოსისტემების შენარჩუნება. ფონდი ხელმძღვანელობს ჩრალზ დარვინის კვლევით სადგურს კ. სანტა-კრუსზე, სადაც მიმდინაროებს სამეცნიერო-კვლევითი სამუშაოები და ორგანიზებულია გარემოსადცვითი სასწავლო კურსები. სადგურზე დაახლოებით 100 მკვლევართან ერთად ასევე მუშაობს მოხალისეები მთელი მსოფლიოდან. ორგანიზაციის საიტი: https://www.darwinfoundation.org/en/

გლობალური ბუდე (ინგ. Global Nest) მეცნიერთა, ტექნოლოგთა, ინჟინრებისა და სხვა დაინტერესებული ჯგუფების საერთაშორისო ასოციაციაა, რომელიც გარემოს დაცვით ყველა სამეცნიერო და ტექნოლოგიურ ასპექტებით მიმართულ პროექტებში მონაწილეობს, ასევე დაინტერესებულია იმ მეთოდების გამოყენებით, რომლებიც ორიენტირებულია მდგრად განვითარებზე. ორგანიზაციის მთავარი მიზანია გარემოსდაცვითი ინფორმაციის – თანამედროვე მეთოდების, ტექნოლოგიების, პოლიტიკის გავრცელების მხარდაჭერა და ტრანსფერი. ორგანიზაცია ასევე უშვებს ჟურნალს. ორგანიზაციის საიტი: https://www.gnest.org/

ცხოველთა დაცვის მსოფლიო საზოგადოება (ინგ. World Society for the Protection of Animals – WSPA) საერთაშორისო არაკომერციული ზოოდაცვითი ორგანიზაციაა, რომელიც მსოფლიოს 150 ქვეყანაში მოქმედებს და 900-ზე მეტ ორგანიზაციას აერთინებს. WSPA-ს მთავარი ოფისი ლონდლნში მდებარეობს. მას ასევე აქვს 13 რეგიონალური ოფისი ავსტრალიაში, ბრაზილიაში, კანადაში, კოლუმბიაში, კოსტა-რიკაში, დანიაში, გერმანიში, ნიდერლანდში, ახალ ზელანდიაში, ტანზანიაში, ტაილანდში, აშშ-სა და დიდ ბრიტანეთში. ცხოველთა დაცვის მსოფლიო საზოგადოება 1981 წელს შეიქმნა ცხოველთა დაცვითი ორი ორგანიზაციის – ცხოველთა დაცვის მსოფლიო ფედერაციის (WFPA, დაარსდა 1953 წ.) და ცხოველთა დაცვის საერთაშორისო საზოგადოების (ISPA, დაარსდა 1959 წ). გაერთიანების შედეგად. ორგანიზაციის მიზანია შექმნას ისეთი მსოფლიო, სადაც ცხოველების ცხოვრების პირობები ფასეულია და მათი დაცვა უპირველესი ამოცანაა. WSPA- ს მისიაა ცხოველთა დაცვის გლობალური მოძრაობის შექმნა. მათ მიერ განხორციელებლ კამპანიებს შორის აღსანიშნავია დათვების დაცვის კამპანია, რომელიც 1992 წელს დაიწყო და დღესაც გრძელდება. ორგანიზაცია ახორციელებს საგანმანათლებლო პროგრამებს, რომლებიც მიმართულია ცხოველების მოვლა-პატრონობაზე. WSPA-ა ასევე კონსულტაციებს უწევს სახელმწიფოთა მთავრობებს და მოითხოვს ისეთი კანონების მიღებას, რომლებიც ცხოველთა დაცვისკენ და მათი საცხოვრებელი პირობების გაუმჯობესებისკენაა მიმართული. ორგანიზაციის საიტი: https://www.worldanimalprotection.org/

ეკოლოგიური მარკირების საერთაშორისო ქსელი (ინგ. Global Ekolabelling Network – GEN) 36 ქვეყნის დამოუკიდებელი ორგანიზაციების ასოციაციაა, რომლებიც ეკოლოგიური მარკირების სისტემას ნერგავენ ნებაყოფლობითი საერთაშორისო სტანდარტის ISO 14024-ს შესაბამისად. GEN მჭიდროდ თანამშრომლობს მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციასთან. მისი ერთ-ერთი წევრია ევროკავშირის კომისია ეკოლოგიური სერთიფიცირებისა და მარკირების საკითხების მიმართულებით. ორგანიზაციის საიტი: https://globalecolabelling.net/

გლობალური ეკოლოგიური ფონდი (ინგ. Global Environment Facility, GEF) დამოუკიდებელი საერთაშორიოსო საფინანსო ორგანიზაციაა, რომელიც თავის საქმიანობას გაეროს გარემოსდაცვითი პროგრამის და მსოფლიო ბანკის საშუალებით ახორციელებს. გეფ-ი წარმაოდგენს ფონდს, რომელიც აფინანსებს პროექტებს დამატებითი თანხებით, რათა პროექტი ეკოლოგიურად მიმზიდველი გახდეს. ორგანიზაციის საიტი: https://www.thegef.org/

საერთაშორისო მწვანე ჯვარი საერთაშორის ეკოლოგიური ორგანიზაციაა, რომელიც 1993 წელს რიოში (ბრაზილია) ჩატარებული „Earth Summit“-ის შემდეგ დაარსდა მ. გორბაჩოვის ინიციატივით. 1993 წლის 18 აპრილს ქ. კიოტოში ოფიციალურად გამოცხდდა საერთაშორისო მწვანე ჯვარის დაარსება. ორგანიზაციის შტაბ-ბინა ჟენევაშია, ხოლო ფილიალები მსოფლიოს 30-ზე მეტ ქვეყანში, მათ შორისაა აშშ, ლათინური ამერიკის, დასავლეთ ად აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნები, იაპონია, პაკისტანი და სხვ.

ორგანიზაციის მიზანია ჩვენი პლანეტის მდგრადი და უსაფრთხო მომავლის უზრუნველყოფა და შესაბამისი ღონისძიბების გატარება, მოსახლეობის ეკოლოგიური განათლება, პასუხისმგებლობის გრძნობის გაღვივება გარემოზე ცივილიზაციის გავლენის შედეგებზე. მწვანე ჯვრის საქმიანობის სფეროებია: გაუარესებული ეკოლოგიური მდგომარეობის შედეგად წარმოქმნილი კონფლიქტების აღმოფხვრა და გადაწყვეტა; ეკოლოგიური კატასტროფების დროს დაშავებული და დაზარალებული ადამიანების დახმარება; იურიდიული და ეთიკური ნორმების შემუშავება, რომლებიც საფუძვლად დაედება და მოტივაციას გაუღვიძებს სახელმწიფოებსა და საზოგადოებას ეკოლოგიურად უსაფრთხო სამყაროს შექმნის პროცესში. ორგანიზაციის საიტი: https://www.gcint.org/

მსოფლიო დაკვირვების ინსტიტუტი აშშ-ში, ვაშინგტონში მდებარეობს, ინსტიტუტის ძირითადი მიზანი და საქმიანობაა მთელი მსოფლიოს ფართო საზოგადოებას გააცნოს სხვადასხვა გლობალური, მათ შორის ეკოლოგიური პრობლემები. ინსტიტუტი ასევე ყოველწლიურად გამოსცემს კრებულებს, მათ შორის ყველაზე ცნობილია „პლანეტის მდგომარეობა“, რომელშიც ასახულია დედამიწის მდგომარეობის ცვლილება. კრებული 30 ენაზე გამოდის მსოფლიოს სხვადასხვა რეგიონში. ორგანიზაციის საიტი: http://www.worldwatch.org/

გარემოს ევროპული სააგენტოს (ინგ. European Environment Agency – ЕЕА) მიზანია ევროპის ქვეყნების უზრუნველყოფა გარემოს მდგომარეობის შესახებ დამოუკიდებელი ინფორმაციით. ორგანიზაციის შტაბ-ბინა კოპენჰაგენშია (დანია) განთავსებული. გარემოს ევროპული სააგენტოს მასალები ძირითადი საინფორმაციო ბაზას წარმაოდგენს როგორც მთლიანად საზოგადოებისათვის, ისე მათთვის, ვინც ჩართულია ეკოლოგიური პოლიტიკის განვითარების, მიღების, გატარების და შეფასების პროცესში. ორგანიზაციის საქმიანობის ძირითადი მიმართულებებია: კლიმატის ცვლილების თავიდან აცილების გზების დასახვა; ბიომრავალფეროვნების დაცვა; ადამიანის ჯანმრთელობისა და ცხოვრების ხარისხის დაცვა; ბუნებრივი რესურსებისა და ნარჩენების გამოყენება და მართვა. ორგანიზაციაში ევროპის 32 ქვეყანაა გაერთიანებული. ორგანიზაციის საიტი: https://www.eea.europa.eu/

კლუბი „სიერა“ (ინგ. Sierra Club) ამერიკული ბუნებისდაცვითი ორგანიზაციაა რომელიც 1802 წელს სან-ფრანნცისკოში დაარსდა ცნობილი ნატურასლიტისა და ბუნების დამცველის ჯინ მიურის მიერ. კლუბში ასობით ათასი ადამიანია გაწევრიანებული , რომლებიც ჩრდილოეთ ამერიკის კონტინენტზე ბუნების დაცვას ემსახურებიან. ორგანიზაციის საიტი: www.sierraclub.org

უკანასკნელ ხანს დამკვიდრდა და უკვე აქტიურად გამოიყენება ტერმინი „მწვანე ეკონომიკა“. რა არის ეს? რისთვისაა საჭირო და რატომაა მწვანე? რატომ აღარ გვჭირდება ტრადიციული ეკონომიკა ან რა ფერისაა იგი?
ახალი, ე.წ. მწვანე ეკონომიკის შექმნის მიზეზების ძებნა დიდხანს არ მოგიწევთ. ამისთვის საკმარისია, ფანჯრიდან გადაიხედოთ – შეუიარაღებელი თვალითაც ადვილად დაინახავთ, რომ, მაგალითად, ქალაქი, სადაც ცხოვრობთ, სმოგში – სამრეწველო ობიექტებისა და ტრანსპორტის გამონაბოლქვშია გახვეული.
თითქმის ჩვენს თვალწინ შეიცვალა კლიმატი, რომელზეც მოქმედებს სამრეწველო ნარჩენები; წყლისა და მიწის რესურსები ჭუჭყიანდება და იწურება; მცენარეთა და ცხოველთა მრავალი სახეობა გადაშენდა, მრავალიც გადაშენების პირასაა; გარემოს დაბინძურებით გამოწვეული დაავადებების გამრავლება და გახშირება კი პირდაპირ და ერთმნიშვნალოვნად მიგვანიშნებს, რომ არსებულმა ეკონომიკამ კაცობრიობისა და პლანეტის ურთიერთდამოკიდებულება კრიზისამდე მიიყვანა. მისი დამსახურებით ადამიანები თვალსა და ხელს შუა ვკარგავთ ჯანსაღი ცხოვრებისათვის საჭირო გარემოს.

რაში მდგომარეობს მწვანე ეკონომიკის არსი?
მწვანე ეკონომიკა ადამიანების კეთილდღეობისა და სოციალური თანასწორობის მთავარი შედეგია, რომელიც მნიშვნელოვნად ამცირებს გარემო რისკებს და ეკოლოგიურ დანაკარგებს (გაერთიანებული ერების გარემოს პროგრამა, 2010 წელი). მწვანე ეკონომიკა ეკონომიკური განვითარების ის მოდელია, რომელიც მდგრად განვითარებასა და ეკოლოგიური ეკონომიკის ცოდნაზეა დაფუძნებული. ის ეკონომიკის სხვა დარგებისგან იმით განსხვავდება, რომ პირდაპირ აფასებს ქვეყნის ბუნებრივ კაპიტალს, რომელსაც ეკონომიკური ღირებულება აქვს. მწვანე ეკონომიკა ქმნის მწვანე სამუშაო ადგილებს, უზრუნველყოფს რეალურ, მდგრად ეკონომიკურ განვითარებას და ამცირებს გარემოს დაბინძურებას, კლიმატის ცვლილებას, გარემოს დეგრადაციას, რესურსების გამოლევის საშიშროებას. ის სტიმულს აძლევს ბიზნესს, აწარმოოს მწვანე პროდუქტი და მომსახურება.
მწვანე ეკონომიკა სახელმწიფო და კერძო სექტორებს ერთმანეთისაგან არ მიჯნავს. პირიქით, ცდილობს, იპოვოს ეკონომიკური გადაწყვეტილების დადებითი და შედეგიანი ალტერნატივა. მწვანე ეკონომიკის მთავარი რეგულატორია არა სახელმწიფო ან კერძო ბიზნესი, არამედ საზოგადოება, რომელიც ირჩევს და თავად მართავს მას.
მწვანე ეკონომიკის თეორია სამ ძირითად აქსიომას ემყარება:
● შეუძლებელია გავლენის სფეროების უსაზღვრო გაფართოება შეზღუდულ სივრცეში;
● შეუძლებელია მუდმივად მზრადი მოთხოვნილებების დაკმაყოფილება განსაზღვრული რაოდენობის რესურსების არსებობის პირობებში;
● ყველაფერი, რაც დედამიწის ზედაპირზე არსებობს, მჭიდრო ურთიერთკავშირშია.

მწვანე ეკონომიკის პრინციპებია:
● სამართლიანობა და ობიექტურობა, როგორც ერთი თაობის ფარგლებში, ისე თაობათა შორის;
● მდგრადი განვითარების პრინციპებებთან თანხვედრა;
● პრევენციული მიდგომა სოციალურ და ბუნებრივ გარემოზე ზემოქმედების მიმართ;
● ბუნებრივი და სოციალური კაპიტალის შეფასება, მაგ., საგარეო ხარჯების ინტერნაციონალიზაცია;
● რესურსების მდგრადი და ეფექტური გამოყენება, მოხმარება და წარმოება;
● „მწვანე“ სამუშაო ადგილების შექმნა, სიღარიბის აღმოფხვრა, კონკურენტუნარიანობის ამაღლება და ზრდა.

რას მოიცავს მწვანე ეკონომიკა?
ექსპერტთა აზრით, მწვანე ეკონომიკა ექვს მთავარ სექტორს მოიცავს. ესენია:
1. განახლებადი ენერგია (მზის, ქარის, გეოთერმული, ზღვის, მათ შორის – ტალღებისა და მიქცევა-მოქცევის, ბიოგაზის და სითბური უჯრედების ენერგია);
2. მწვანე შენობები (ენერგიის მწვანე მოდიფიკატორები, მწვანე პროდუქტები და მასალები);
3. სუფთა ტრანსპორტი (ალტერნატიული საწვავი, საზოგადოებრივი ტრანსპორტი, ჰიბრიდული და ელექტროსატრანსპორტო საშუალებები);
4. წყლის მენეჯმენტი (წყლისა და წვიმის გამწმენდი სისტემები, შიდა წყლის ლანდშაფტი, წყლის გამოყენება);
5. ნარჩენების მენეჯმენტი (ნარჩენების მართვა, უტილიზაცია, მუნიციპალური ნარჩენი მასალების გამოყენება, ნიადაგის ნაყოფიერების გაუმჯობესება, გაწმენდა);
6. მიწის მენეჯმენტი (ორგანული სოფლის მეურნეობა, ურბანული ტყეები და პარკები, ტყეების განაშენიანება).

მწვანე ეკონომიკის განხორციელების წარმატებული მაგალითები განვითარებად ქვეყნებში:
● ეკოლოგიურად სუფთა ინფრასტრუქტურა ინდოეთში. ინდოეთის ურბანული განვითარების სამინისტრო ახორციელებს სპეციალურ პროგრამას, რომელიც გამიზნულია ეკოლოგიურად სუფთა ინფრასტრუქტურის შექმნისა და გაუმჯობესებისთვის.
● ტყეების მართვა ნეპალში. ნეპალის ტერიტორიის დაახლოებით 40% ტყეებს უკავია. ქვეყანაში შექმნილია სატყეო მეურნეობის სპეციალური ჯგუფი, რომელიც მართავს და თვალყურს ადევნებს სატყეო რესურსებს.
● მზის ენერგია ტუნისში. გაზისა და ნავთობის იმპორტზე ქვეყნის დამოკიდებულების შესამცირებლად ტუნისის მთავრობამ მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადადგა განახლებადი ენერგიის განვითარების კუთხით. შეიქმნა ენერგიის მართვის ეროვნული ფონდი, რომლის მთავარ მიზანს განახლებადი ენერგიის ტექნოლოგიების შემუშავება და ეფექტურობის ზრდა წარმოადგენს.
● განახლებადი ენერგია ჩინეთში. ჩინეთში წარმატებით ხორციელდება განახლებადი ენერგიის წყაროების მოძიება. ჩინეთის მთავრობა იმედოვნებს, რომ 2020 წლისთვის ძირითადი ენერგიის დაახლოებით 16%-ს განახლებადი წყაროებიდან აწარმოებს.
● ორგანული სოფლის მეურნეობა უგანდასა და კუბაში. უგანდაში მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადაიდგა სოფლის მეურნეობის წარმოების ორგანული ფერმერული მეურნეობით ჩასანაცვლებლად, რაც ძალზე მომგებიანია როგორც ქვეყნის ეკონომიკისთვის, ასევე საზოგადოებისა და გარემოსთვისაც. ორგანული სოფლის მეურნეობა ერთიანი წარმოების ისეთი მართვის სისტემაა, რომელიც უზრუნველყოფს და ზრდის ეკოსისტემის სიჯანსაღეს, რაც მოიცავს ბიომრავალფეროვნებას, ბიოციკლებსა და ბიოლოგიურ აქტიურობას. ის უარყოფს სინთეტიკური მასალების: შხამქიმიკატების, პესტიციდებისა და სასუქების – გამოყენებას. აღსანიშნავია, რომ უგანდა მსოფლიოში ყველაზე ნაკლებ სასუქს მოიხმარს.
ამერიკის შეერთებულ შტატებსა და კუბას შორის არსებული ემბარგოს შედეგად კუბაში ნავთობის, პესტიციტებისა და სასუქების ნაკლებობაა, ამიტომ მეურნეობები თავად ზრუნავენ საკუთარ პროდუქციაზე და ბევრად უფრო „მწვანე“ მეურნეობას ეწევიან.

რეალობა და პერსპექტივები
მწვანე ეკონომიკა აქტიურად ვრცელდება მთელ მსოფლიოში და ამ პროცესში თითქმის ყველა ქვეყანა ერთვება. 2009 წელს მარტო კვლევისა და განვითარებისთვის განკუთვნილი ბიუჯეტი ევროკავშირმა 300%-ით გაზარდა. ჩინეთმა 2010 წელს 34 მილიარდი აშშ დოლარი დახარჯა სუფთა ენერგიის დასაფინანსებლად. შესაბამისად, გაუსწრო აშშ-ს და მსოფლიოში პირველი ადგილი დაიკავა განახლებად ენერგოტექნოლოგიურ დარგებში დაბანდებული ინვესტიციების მოცულობით. ხუთეულში ასევე შედიან დიდი ბრიტანეთი, ესპანეთი და ბრაზილია.
როგორც არსებული ტენდენციები ვგიჩვენებს, მსოფლიოს არაერთი ქვეყანა აქტიურად ნერგავს მწვანე ეკონომიკას, რადგან ის 21-ე საუკუნის ბიზნესშესაძლებლობაა. ვინაიდან მსოფლიოს მოსახლეობა მუდმივად იზრდება, ხოლო ბუნებრივი რესურსების მოცულობა იგივე რჩება და უფრო მეტიც – მცირდება კიდეც, დღეს მწვანე ეკონომიკის განხორციელება ისე აქტუალურია, როგორც არასდროს.

ბრექსიტი (ინგ. Brexit) ორი სიტყვის, Britain-სა (ბრიტანეთი) და Exit-ის (გასვლა) ჰიბრიდია და ბრიტანეთის ევროკავშირიდან გასვლის აღსანიშნავ ტერმინად გამოიყენება. ბრიტანეთის ევროკავშირიდან გასვლა გარკვეული ადამიანების და პოლიტიკური პარტიების პოლიტიკურ მიზანს და ინტერესებს წარმოადგენდა, ევროკავშირში ბრიტანეთის გაწევრიანების დღიდან.

ევროკავშირის წევრობის მოწინააღმდეგეები არგუმენტად ორგანიზაციის წევრ ქვეყნებში რთულ ეკონომიკურ სიტუაციას იყენებდნენ. მათი აზრით ევროკავშირი ბრიტანეთის ეკონომიკურ განვითარებას აფერხებდა, რადგან ორგანიზაციის მიერ ბიზნესისთვის უამრავი რეგულაცია იყო დაწესებული. ამასთან, ბრიტანეთი საწევრო გადასახადის სახით მილიარდობით ფუნტს იხდიდა, სამაგიეროდ კი არაფერ სარგებლოს არ იღებდა. გარდა ამისა, ევროკავშირი ბრიტანეთისგან სასაზღვრო კონტროლის გაუქმებას მოითხოვდა, რადგან ევროკავშირის ერთ-ერთი მთავარი პრინციპი სწორედ შეუზღუდავი გადაადგილების უფლებაა. ევროკავშირის დატოვების მომხრეების აზრით კავშირის არსებობის მთავარი მიზანი ევროპის შეერთებული შტატების შექმნა იყო და ისინი ამ იდეას ეწინააღმდეგებოდნენ.

გაერთიანებულ სამეფოში პირველი რეფერენდუმი1975 წლის 6 იანვარს ჩატარდა და ამომრჩეველების კითხვაზე: “ფიქრობთ თუ არა, რომ დიდი ბრიტანეთი უნდა დარჩეს ევროპის ეკონომიკურ გაერთიანებაში?” – ბრიტანეთის საარჩევნო ოლქებში პასუხის უმრავლესობა ევროკავშირში დარჩენის მომხრე იყო. წევრობას ასევე მხარს უჭერდა ბრიტანეთის ძირითადი პოლიტიკური პარტიები და მასმედია.

2012 წელს, ბრიტანეთის იმდროინდეკლმა პრემიერ მინისტრმა დევიდ კამერონმა უარი განაცხადა ბრიტანეთის ევროკავშირიდან გასვლის შესახებ ჩასატარებელ რეფერენდუმზე, მაგრამ წამოაყენა იდეა გაეზომათ საზოგადოების მხარდაჭერა, რათა დაედგინათ საჭირო იყო თუ არა სამომავლოდ რეფერენდუმის ჩატარება. საზოგადოებირვი აზრი, დიდი ბრიტანეთის ევროკავშირში დარჩენის ან გასვლის შესახებ მუდმივად იცვლებოდა. 2015 წლის ანალიზით ახალგაზრდა ამომრჩევლების უმრავლესობა მხარს უჭერდა ევროკავშირის წევრობას, ხოლო უფროსი თაობის წარმომადგენლები კი გასვლის მხარდაჭერები იყვნენ.

ბრექსიტის მომხრეების და მოწინააღმდეგების არგუმენტები

ქვეყანაში წინასარეფერენდუმო პერიოდი უმძიმესი პოლიტიკურ-სოციალური ექსცესების ფონზე მიმდინარეობდა. საზოგადოება გახლეჩილი იყო მომხრე-მოწინააღმდეგეებად, კამათი და დიალოგი აბსოლუტურად ყველა სოციალური ფენისა თუ ინტერესების მქონე ჯგუფებს შორის უმწვავესი დაძაბულობის ფონზე მიდიოდა.

ბრექსიტის მომხრეების არგუმენტები, ძირითადად, ოთხ პუნქტად იყო ჩამოყალიბებული:

1. დიდი ბრიტანეთი მესამე ყველაზე დიდი ნეტოგადამხდელი ქვეყანაა ევროკავშირის ბიუჯეტში. მათი აზრით, ეს ჰაერში გაშვებული 5 მილიარდია;

2. ევროკავშირის ქვეყნებიდან ემიგრირებულები ადამიანები ამძიმებენ ქვეყნის სოციალურ სისტემას: ბრიტანეთში დაახლოებით 3,3 მილიონი ევროკავშირის მოქალაქეა ემიგრირებული, რომლთა დიდი ნაწილი ადგილობრივებს ართმევს სამუშაო ადგილებს.

3. ლტოლვილთა კრიზისი მათ მიერ აღქმულია, როგორც ევროკავშირის მიერ ინიცირებული პრობლემა. თურქეთის ვიზალიბერალიზაციის პერსპექტივის სრული მიუღებლობა.

4. ევროკავშირი აღიქმება,როგორც დიდი ბიუროკრატიული მონსტრი, რომელიც ბრიტანეთის ეროვნულ სუვერენიტეტს აზიანებს.

ევროკავშირში დარჩენის მომხრეები მიიჩნევენ, რომ წევრობას ბევრი სარგებელი აქვს, აადვილებს ვაჭრობას ევროკავშირის სხვა ქვეყნებთან, ხოლო მიგრანტები, რომელთა უმრავლესობაც ახალგაზრდა პროფესიონალები არიან, ეკონომიკის ზრდას იწვევენ. ისინი ასევე ფიქრობენ, რომ ბრექსიტის შემთხვევაში ბრიტანეთის საერთაშორისო იმიჯი დაზარალდება. ბრიტანელი ეკონომისტების ნაწილის აზრით, ქვეყანა ბევრ სარგებელს იღებს ევროკავშირის წევრობით. მაგალითად, მთელი ევროპის გარშემო ერთი სახის რეგულაციები კომპანიებს აძლევთ საშუალებას მხოლოდ ერთი კორპორატიული შტაბ-ბინა ჰქონდეთ მთელი ევროპული ოპერაციებისთვის და რადგან ინგლისური ყველაზე პოპულარული საერთაშორისო ენაა, ბევრი ევროპული კომპანია თავიანთ სათავო ოფისებს ლონდონში ათავსებს, რაც ქმნის სამუშაო ადგილს და დოვლათს ადგილობრივ ეკონომიკაში.

ბრექსიტის მოწინააღმდეგები მოსახლეობას ძირითადად ეკონომიკური შედეგების შესახებ აფრთხილებდნენ . მაგალითად, ბრიტანეთის ფინანსთა სამინისტროს პროგნოზით, ბრექსიტის შემდეგყოველი ბრიტანული ოჯახი წელიწადში 4300 ფუნტს დაკარგავს; 2020 წლისათვის ეკონომიკური ზარალი სავარაუდოდ 100 მილიარდი ფუნტის მიაღწევს; საფრთხე შეექმნება 950 000 სამუშო ადგილს, განსაკუთრებით კი მძიმე იქნება მდომარეობა ექსპორტთან დაკავშირებულ სფეროებში, საავტომობილო და ქიმიურ ინდუსტრიაში; ბევრი კომპანია და ფირმა კონტინენტურ ევროპაში გადავა; შემცირდება პირდაპირი ინვესტიციები.

ბრექსიტის შედეგები

2016 წლის 23 ივნისის რეფერენდუმში მცირე უპირატესობით ბრიტანელებმა ბრექსიტს მისცეს ხმა: ამომრჩეველთა 51,9 %-მა დიდი ბრიტანეთის ევროკავშირდან გამოსვლას, 48,1 %-მა კი – ევროკავშირში დარჩენას დაუჭირა მხარი.

მომავალში ბრექსიტი დიდ ბრიტანეთსა და კონტინენტურ ევროპაში სერიოზული, ცვლილებების მომტანი იქნება და ეს ეკონომიკურ, პოლიტიკურ, თუ გეოპოლიტიკურ პროცესებს შეეხება. ვაჭრობის სფეროში თავისუფალი ბაზარი, რასაკვირველია, დარჩება, თუმცა, ევროპულ ბაზარზე მოხდება ბრიტანული საქონლის მიწოდების შეზღუდვა, ან ამ უფლებისათვის მათ უფრო მეტის გადახდა მოუწევთ ევროკავშირის ბიუჯეტში. ისევე როგორც პირიქით, ეს პროცესები ძალიან დამაზიანებელი იქნება კონტინენტური ევროპის ქვეყნებისთვისაც. გერმანიისათვის დიდი ბრიტანეთი ნომერ პირველი სავაჭრო პარტნიორია ევროპაში. ლონდონი, როგორც ფინანსური მეტროპოლი, დაკარგავს ევროკავშირთან დაკავშირებულ ინსტრუმენტებსაც, მას „ჩამოართმევენ“ ამ დატვირთვას, რაც, რა თქმა უნდა, სამუშაო ადგილების შემცირების ხარჯზე მოხდება. ასევე, თუ ლონდონი შეზღუდავს ევროკავშირიდან მიგრაციის პროცესებს, ანალოგიურ საწინააღმდეგო დინებებსაც უნდა ელოდოს მეორე მხრიდანაც. ბრიტანეთში მცხოვრებ ევროკავშირის მოქალაქეებს და ევროკავშირში მცხოვრებ ბრიტანელებს, მოუწევთ საიმიგრაციო სტატუსის შეცვლა. ხოლო ევროკავშირსადა გაერთიანებულ სამეფოში ოპერაციების მქონე ყველა კომპანიას მოუწევს კანონების ორ პაკეტზე გადაწყობა, შესაბამისი ზონების მიხედვით.

დაბრუნების პერსპექტივა

იმ შემთხვევაში, თუ ბრიტანეთი ევროკავშირში დაბრუნებას გადაწყვეტს, მას წევრობისთვის საჭირო სხვადასხვა კრიტერიუმების დაკმაყოფილება მოუწევს: მაგალითად, სავალდებულო იქნება ეროვნულ ვალუტაზე უარის თქმა და ევროს დანერგვა, თუმცა ბრიტანეთს შეიძლება ჰქონდეს ბერკეტები და მომავალში, ევროკავშირში დაბრუნების სურვილის შემთხვევაში, ეს ვალდებულება თავიდან აიცილოს.

ევროპის კავშირი (შემოკლებით ევროკავშირი, 1993 წლამდე ევროპული თანამეგობრობა) ევროპის სახელმწიფოთა ეკონომიკურ-პოლიტიკური გაერთიანებაა. ამჟამად ორგანიზაციაში ევროპის 27 სახელმწიფოა გაწევრიანებული, რომელთა ტერიტორიის საერთო ფართობი 4 324 782 კმ²-ია, ხოლო მოსახლეობა — 508 191 116 კაცი, რაც მსოფლიო მოსახლეობის დაახლოებით 7,3 %-ია.

ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოები

ევროკავშირის შექმნა სათავეს იღებს ევროპის ქვანახშირის და ფოლადის გაერთიანებისგან (1951 წელი) და ევროპის ეკონომიკური გაერთიანებისგან (ე.წ. რომის შეთანხმებით და ეწოდებოდა ევროპის ეკონომიკური თანამეგობრობა ანუ “საერთო ბაზარი”, 1957 წელი), რომელიც ექვსმა სახელმწიფომ – საფრანგეთმა, გერმანიამ, იტალიამ და ბენიკლუქსის (ბელგია, ნიდერლანდი და ლუქსემბურგი) ქვეყნებმა შექმნა.

დიდ ბრიტანეთს ხელი არმოუწერიარომის ხელშეკრულებისთვის. ქვეყანამ ევროგაერთიანებაში წევრობის უფლების მოთხოვნა ორჯერ – 1963 და 1967 წლებში გააგზავნა, მაგრამ ორივე განაცხადს ვეტო საფრანგეთის იმდროინდდელმა პრეზიდენტმა შარლ დე გოლმა დაადო. მისი აზრით ბრიტანეთი თავისი ეკონომიკის მთელი რიგი ასპექტების გამო შეუთავსებელი იყო ევროპის კავშირთან.

ბრიტანეთმა ორგანიზაციაში წევრობის მოთხოვნა მესამედ მას შემდეგ გააგზავნა, როცა დე გოლმა საფრანგეთის პრეზიდენტის პოსტი დატოვა. გაერთიანებუილი სამეფოს ეს მცდელობა წინა ორისგან განსხვავებით წარმატებული აღმოჩნდა და 1973 წლის 1 იანვარს, დიდი ბრიტანეთი ევროპის ეკონომიკურ კავშირში გაწევრიანდა.

ევროპის კავშირი აგებულია ევროპული თანამეგობრობის ურთიერთობების მთელი ერთობლიობის საფუძველზე:

* ქვანახშირისა და ფოლადის ევროპული გაერთიანება – 1951 წელს ამ ორგანიზაციისგან დაიწყო ევროპის კავშირის შექმნა;
* ევროპული თანამეგობრობა – შეიქმნა 1957 წელს ე.წ. რომის შეთანხმებით და ეწოდებოდა ევროპის ეკონომიკური თანამეგობრობა ანუ „საერთო ბაზარი“;
* ატომური ენერგიის ევროპული თანამეგობრობა – შეიქმნა 1957 წელს.

ევროპის კავშირში ინტეგრაციული პროცესების მთავარი მიზნები განსაზღვრულია სხვადასხვა დოკუმენტებით:

* რომის შეთანხმება – ხელი მოეწერა 1957 წელს;
* ერთიანი ევროპული აქტი – ხელი მოეწერა 1987 წელს;
* მაასტრიხტის შეთანხმება – ხელი მოეწერა 1992 წელს;
* ამსტერდამის შეთანხმება – ხელი მოეწერა 1997 წლის ოქტომბერში;

ევროკავშირის ძირითადი დოკუმენტი დღეისათვის არის 2003 წლის „მიერთების შეთანხმება“ (Treaty of Accession), რომელიც ძალაში შევიდა 2004 წლია 1 მაისს. ზემოთაღნიშნული შეთანხმებებით განსაზღვრული ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოების სამართლებრივი, პოლიტიკური, ეკონომიკური და სხვა სახის ვალდებულებები ჩამოყალიბდა ერთიან დოკუმენტში, ევროკავშირის კონსტიტუციის პროექტში, რომლის მიღების პროცედურა ამჟამად მიმდინარეობს.

ევროკავშირში მოქმედებს ერთიანი შიდა ბაზარი, რომელიც წევრი სახელმწიფოების კანონთა სისტემით რეგულირდება. ევროკავშირის ძირითადი პოლიტიკის მიზანია ადამიანების, საქონლის, სერვისებისა და კაპიტალის თავისუფალი გადაადგილების უზრუნველყოფა ერთიან შიდა ბაზარზე, საერთო პოლიტიკის შენარჩუნება ვაჭრობაში, სოფლის მეურნეობაში, თევზის რეწვასა და რეგიონულ განვითარებაში. ევროკავშირის წესდების 50-ე მუხლის თანახმად, ევროკავშირიდან გასვლა ორგანიზაციის წევრი თითოეული ქვეყნის უფლებაა.შენგენის ზონაში გაუქმებულია საპასპორტო კონტროლი. 1999 წელს გადაწყდა ერთიანი ვალუტის (ევროზონა) შემოღება, რაც ძალაში 2002 წელს შევიდა; ამჟამად ევროზონა 19 სახელმწიფოს აერთიანებს, რომლებშიც ევრო მოქმედებს.

ევროკავშირი მოქმედებს გადაწყვეტილების მიღების სუპერეროვნული და მთავრობათშორისი სისტემების ჰიბრიდის პრინციპით. შექმნილია გადაწყვეტილების მიმღები შვიდი ძირითადი ორგანო, რომელთაც ევროკავშირის ინსტიტუტებს უწოდებენ: ევროპული საბჭო, ევროპის კავშირის საბჭო, ევროპარლამენტი, ევროკომისია, ევროპულ თანამეგობრობათა სასამართლო, ევროპის ცენტრალური ბანკი და ევროპის აუდიტორთა სასამართლო.

ევროკავშირის დროშა ევროპის საბჭომ, 1955 წლის 8 დეკემბერს, ირლანდიის წარმომადგენლის მიერ შემოთავაზებული დიზაინის საფუძველზე შექმნა. დასაწყისში ევროპის საბჭოს სურდა, რომ დროშა ევროპული ინტეგრაციის მიზნებისათვის ყოფილიყო გამოყენებული,რის გამოც ევროკავშირის წინამორბედმა – ევროპის თანამეგობრობამ, იგი 1986 წლის 26 მაისს დაამტიკიცა. მიუხედავად იმისა, რომ დროშა გამიზნული იყო მთელი ევროპისთვის, დღეს იგი არის მხოლოდ ევროპის კავშირის სიმბოლო. მაასტრიხტის შეთანხმების შემდეგ იგი ოფიციალურად იქნა აღიარებულია ევროკავშირის დროშად.

ევროკავშირის დევიზია „ერთიანობა მრავალფეროვნებაში“. იგი 2000 წელს ჩატარებული არაოფიციალური სასკოლო კონკურსის შედეგად შეირჩა და მიღებულ იქნა ნიკოლ ფონტენის მიერ, რომელიც იმ დროს ევროპის პარლამენტის პრეზიდენტი იყო. შემდგომში იგი ევროპის კონსტიტუციის ტექსტშიც და ევროკავშირის ვებგევრდზე გამოჩნდა თუმცა მოდიფიცირებული ფორმით: „მრავალფეროვნებით გაერთიანებულნი“.

ევროკავშირის ინტერნეტგვერდის მისამართია: https://european-union.europa.eu/select-language?destination=/node/1

არც თუ ისე დიდი ხნის წინ გეოგრაფებისთვის ცნობილი გახდა, რომ წითელ ზღვაში ორი ახალი პატარა კუნძული გაჩნდა. ანალიტიკური ხასიათის წინასწარი მონაცემებით კუნძულები მეტად უცნაურად წარმოშვნენ. როგორც გაირკვა, კუნძულები 4 წლის წინ მომხდარი წყალქვეშა ძლიერი ვულკანური ამოფრქვევის შედეგად წარმოიქმნენ. ამ კუნძულების ფორმირების წყალობით წითელ ზღვაში მდებარე ეზ-ზუბაირის არქიპელაგის ფართობი საკმაოდ გაიზარდა. აღნიშნული არქიპელაგის უმაღლესი მწვერვალის სიმაღლე 191 მეტრია, ხოლო განფენილობა 5 კილომეტრს აღწევს.

დედამიწის უდიდესმა ატლასმა დროებით საცხოვრებელი ადგილი შეიცვალა და ავსტარლიაში ახალი სამხრეთ უელსის შტატის სახელმწიფო ბიბლიოთეკაში დაიდო ბინა. ატლასს, რომელიც 2012 წელს ავსტრიულმა გამომცემლობამ გამოსცა “პლატინის დედამიწა” ჰქვია. ატლასი მხოლოდ 31 ეგზემპლარად დაიბეჭდა და ერთ-ერთი მათგანი ავსტრალიაში ინახება.

ატლასის სიმაღლე 1 მეტრი და 80 სანტიმეტრია, გაშლილ მდგომარეობაში მისი სიგანე 2 მეტრსა და 70 სანტიმეტრს შეადგენს. გიგანტური წიგნი 150 კილოგრამს იწონის და 100 ათასი დოლარი ღირს. ატლასის ზომებიდან გამომდინარე მისი მოხამარებისას სიფრთხილეა საჭირო.

ატლასი “პლატინის დედამიწა” ჩვენი პლანეტის ყველა კონტინეტისა და ქვეყნის დეტალური გეოგრაფიული რუკებისგან შედგება. მათზე ასევე აღნიშნულია მნიშვნელოვანი ისტორიული მოვლენების ადგილები. წიგნში გამოყენებულია თანამგზავრებიდან გადაღებული მაღალხარისხოვანი ფოტოები. ასევე ძალიან საინტერესოდაა წარმოდგენილი ფოტოკოლაჟები.

ატლასის შესაქმენლად 4 წლის განმავლობაში მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნიდან 100 მეტი სპეციალისტი მუშაობდა. “პლატინის ატლასის” შექმნამდე მსოფლიოში ყველაზე დიდ ატლასად Klencke Atlas -ი ითვლეობდა, რომელიც XVII საუკუნეში შეიქმნა, რათა საჩუქრად გადაეცათ ინგლისის მეფის კარლ II-სთვის.