გეოგრაფია ყველგან და ყოველთვის

საჰარას უდაბნო

საჰარა – ყველაზე დიდი უდაბნო

დედამიწაზე ყველაზე დიდი უდაბნო საჰარაა (აფრიკა). მისი ფართობი 7 მლნ.კვ.კმ-ია, მას აფრიკის ტერიტორიის დაახლოებით 1/4 უკავია, და თითქმის ავსტრალიის კონტინენტს უტოლდება. საჰარა აფრიკის ჩრდილოეთში მდებარეობს. იგი გადაჭიმულია ატლანტის ოკეანის სანაპიროდან წითელ ზღვამდე და ხმელთაშუა ზღვიდან მდინარე ნიგერამდე და ჩადის ტბამდე.  საჰარის ფარგლებში მთლიანად ან ნაწილობრივ მოქცეულია 11 სახელმწიფო: მაროკო, ალჟირი, ტუნისი, ლიბია, ეგვიპტე, დასავლეთი საჰარა, მავრიტანია, მალი, ნიგერი, ჩადი, სუდანი.

საჰარის უდიდესი ნაწილი უწყლო და უსიცოცხლოა, რადგან მისთვის დამახასიათებელია მეტად მკაცრი და გაუსაძლისი ბუნებრივი პირობები. მიუხედავთ ამისა, უდაბნოში  გვხვდება დიდი ქვიანი სივრცეები, მაღალი ზეგნები, თანამედროვე ავტომაგისტრალები და ნავთობისა და გაზის მრავალრიცხოვანი ჭაბურღილები, არტეზიული ჭები და თვით… ჭაობებიც კი. და მაინც, ყველაზე მეტი აქ ქვიშაა. იგი სირთულეს უქმნის, როგორც ადგილობრივ მოსახლეობას, ისე მოგზაურებსა და ტურისტებს. ხშირად ქვიშის უზარმაზარი მასები ძლიერ ქარს საკმაოდ შორს გადააქვს. გამოთვლებით, ყოველწლიურად 140 მლნ. ტ. ქვიშის მტვერი ილექება ატლანტის ოკეანის ფსკერზე, ხოლო 50  მლნ. ტ. თვით ამერიკის კონტინენტამდეც კი აღწევს. `საბედნიეროდ~ ქვიშას საჰარის ტერიტორიის მხოლოდ 20% უკავია. უზარმაზარი `ქვიშიანი ზღვები~ ე.წ. რეგი, ძირითადად, დასავლეთ საჰარაში მდებარეობს, ხოლო დანარჩენი ნაწილი გამადას ანუ ქვიან უდაბნოებს უჭირავთ.

საჰარაში გვხვდება დაბლობები, ვაკეები და საკმაოდ მაღალი მთებიც. მათ შორის, ყველაზე მაღალია ემიკუსი (3415 მ.) ტიბესტის ზეგანზე (ჩადი). ზამთარში მისი მწვერვალები თოვლითაა დაფარული. საჰარა აფრიკის ყველაზე ცხელი ადგილია. ტემპერატურული რეჟიმი არასტაბილურია და მეტად მაღალია ამპლიტუდა. ზაფხულის უღრუბლო დღეებში, რომელთა რიცხვი წელიწადში 300-მდეა, თერმომეტრი ხშირად +50 გრადუსს აჩვენებს, ხოლო ქვიშა, ქვები და ლითონის ნივთები +70 გრადუსამდე ცხელდება და დამწვრობას იწვევს. ღამით ტემპერატურა +10 გრადუსია, ზოგჯერ კი 0 გრადუსამდეც ეცემა. გაუდაბნოების უწყვეტი პროცესის გამო საჰარის ფართობი იზრდება.